Interpol-baas blijkt zelf corruptieverdachte

Meng verdween 25 september toen hij vanuit Lyon, waar het Interpol-hoofdkwartier is gevestigd, naar China was gereisd. Zijn vrouw ontving rond het tijdstip dat hij in Beijing aan zou komen eerst een WeChatbericht met de tekst "wacht op mijn telefoontje". Vier minuten later een berichtje met alleen het emoticon van een mes. Toen sloeg ze alarm bij de Franse autoriteiten.

Pas nadat Interpol zaterdag zelf bij de Chinese autoriteiten om opheldering had gevraagd kwam op zondag het bericht dat Meng na aankomst was gedetineerd. Hij wordt op een onbekende plek door de centrale disciplinecommissie vastgehouden in het kader van een onderzoek naar het accepteren van steekpenningen. "De wet maakt voor niemand een uitzondering. Iederen die de wet breekt zal streng worden onderzocht en gestraft", aldus de verklaring van het ministerie van binnenlandse veiligheid. Dezelfde dag nog werd bij Interpol Mengs ontslagbrief bezorgd.

Politieke agenda

Meng (64) werd in 2016 voor vier jaar benoemd als hoofd van Interpol. Daarvoor gaf hij drie jaar leiding aan het staatsbureau voor oceanografie en de kustwacht. Tussen 2004 en 2013 was hij vice-minister van publieke veiligheid. In totaal heeft hij veertig jaar carriêre gemaakt in China's nationale veiligheidssector. 

Mengs benoeming bij Interpol leidde destijds tot verontwaardigde reacties bij mensenrechtenorganisaties. Zij vreesden dat Meng zijn positie zou misbruiken om informatie door te spelen of de politieke agenda van de Chinese regering na te streven. De functie van president is echter grotendeels representatief; bovendien is Interpol voor de opsporing van voortvluchtigen en uitwisseling van informatie afhankelijk van individuele lidstaten. 

Internationaal gezichtsverlies

De val van Meng is een internationale blamage; de man die Beijing naar voren schoof om de internationale politieorganisatie te leiden blijkt zelf crimineel. Je vraagt je af wat er zo acuut aan het onderzoek naar Meng was dat niet twee jaar kon worden gewacht om hem in alle stilte te berechten. Dan was China gezichtsverlies bespaard gebleven.

Opvallend is dat in de Chinese verklaring wordt verwezen naar Zhou Yongkang, onder wie Meng als vice-minister heeft gediend. De voormalige veiligheidstsaar Zhou werd in 2015 tot levenslang veroordeeld. Sommigen zeggen dat zijn factie, waartoe de eveneens tot levenslang veroordeelde Bo Xilai behoorde, binnen de communistische partij nog altijd bestaat en tegen Xi Jinping samenspant.

Sleutelposities

Naarmate China's economische importantie in de wereld toeneemt, eist het land steeds vaker sleutelposities in internationale organisaties op. De zaak-Meng roept de vraag op of China wel over voldoende geschikte kandidaten met schone handen beschikt.

De mogelijkheid dat zijn val een politieke afrekening betreft, geeft bovendien voer voor discussie over de loyaliteit van China's kandidaten voor topfuncties bij internationale organisaties. Tellen alleen de wensen van Beijing of is er voldoende afstand om het algemeen belang te dienen? Dat laatste is in ieder geval geen traditie in de communistische partij.

Chinezen in internationale organisaties

Liu Zhenmin, vice-secretaris-generaal voor economische en sociale zaken Verenigde Naties.

Zhang Tao, adjunct-directeur Internationaal Monetair Fonds IMF.

Yi Xiaozhun, adjunct-directeur Wereld Handelsorganisatie WHO.

Liu Fang, secretaris-generaal Internationale Civiele Luchtvaartorganisatie ICAO.

Zhao Houlin, secretaris-generaal van de Internationale Telecom Unie ITU.

Xue Hanqin, vice-president van het Internationale Hof van Justitie.

Zhijun Cheng, raad van bestuur Aziatische Ontwikkelingsbank ADB.

Jin Liqun, directievoorzitter Aziatische Infrastructuur Investeringsbank AIIB.