Chinees diplomatiek offensief in Europa

China wil niet dat bedrijven als Huawei worden geweerd op basis van ongefundeerde verdachtmakingen en wijst pogingen om buitenlandse ondernemingen beentje te lichten af. "Wij menen dat dergelijke praktijken abnormaal en immoreel zijn en geen steun [mogen] ontvangen", aldus Wang dinsdag op een gezamenlijke persconferentie met Federica Mogherini, vice-voozitter van de Europese Commissie en verantwoordelijk voor het buitenland- en veiligheidsbeleid van de Europese Unie.

Wang is in Brussel om plooien glad te strijken voordat in april een Chinees-Europese topconferentie wordt gehouden. Voorafgaand aan deze conferentie komen de Europese regeringsleiders donderdag bijeen om hun beleid af te stemmen. Het is voor het eerst in jaren dat een Europese top wordt gehouden met China als hoofdonderwerp. Na de ontmoeting met Mogherini had Wang een lunch met zijn Europese ambtsgenoten.

Niet naïef zijn

Hoewel Chinese investeringen in Europa momenteel afnemen, groeien in veel Europese hoofdsteden de zorgen over China's invloed. Vorige week openbaarde de Europese Commissie een beleidsstuk waarin werd opgeroepen tot een "realistischer, assertievere en minder eenzijdige aanpak" ten aanzien van de handelsrelatie. China is een economische partner, maar ook een "concurrent in het streven naar technologisch leiderschap en een rivaal in het promoten van alternatieve regeringsmodellen", aldus de Commissie.

Wang erkende tijdens de persconferentie dat de EU en China "onvermijdelijk" elkaars concurrenten zijn. Maar dat neemt niet weg dat beide handelsblokken kunnen samenwerken als dat in hun gemeenschappelijk belang is, benadrukte Wang. Mogherini hield zich op de vlakte en bleef de nadruk leggen op strategische samenwerking.

Gelijk speelveld

Van Europese zijde wordt gehoopt dat op de gezamenlijke top op 9 april in Brussel voortgang wordt geboekt op twee belangrijke dossiers. De EU wil een lijst met afspraken over verdere hervorming en openstelling van de Chinese economie en daaraan ook een tijdlijn verbinden. Bovendien wil de EU voortgang boeken op een verdrag dat wederzijdse investeringen moet vergemakkelijken.

Wat de EU wil is daarmee duidelijk. De vraag is wat het daartegenover kan stellen om China te bewegen met de Europese wensen in te stemmen. Dat gaat niet lukken met alleen een lange lijst beperkingen op Chinese investeringen in Europa; ook al is het nu voor Chinese bedrijven veel gemakkelijker in Europa actief te zijn dan andersom. China is er veel aan gelegen dat zijn technologisch vlaggenschip Huawei niet op een Europese boycot stuit. Door de voortetterende handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten is er nu momentum om met Europa zaken te doen.

Europese rondreis

China zal op de Chinees-Europese top worden vertegenwoordigd door president Xi Jinping. Een signaal dat de Chinese overheid de conferentie prioriteit geeft. Xi combineert de top met bezoeken aan Frankrijk, Monaco en Italië tussen 21 en 26 maart. In Parijs staat een ontmoeting met Emmanuel Macron op de agenda; hij wordt beschouwd als belangrijkste Europese leider als straks Angela Merkel terugtreedt.

Het bezoek aan Rome is om meerdere redenen interessant. Ten eerste vanwege het voornemen van de Italiaanse regering om zich formeel te scharen achter het Chinese initiatief voor een nieuwe Zijderoute (Gordel- en Weginitiatief). Hoewel zo'n steunverklaring inhoudelijk niet veel voorstelt, heeft die beslissing tot gefronsde wenkbrauwen elders in Europa geleid. Daar is men bang dat Beijing bij Italië een voet tussen de deur heeft om Europese besluitvorming te beïnvloeden of te saboteren. Ten tweede is de vraag of Xi zijn bezoek aan Rome zal gebruiken om de paus te ontmoeten. Normaliter zou dat ondenkbaar zijn, maar nu zes maanden geleden een akkoord is gesloten over de benoeming van bisschoppen in China lijkt de weg open voor verdere toenadering. Het Vaticaan heeft al gezegd dat Xi welkom is. Het zou voor het eerst zijn dat een leider van de Volksrepubliek de kerkvorst zou ontmoeten.