Daadkracht na fatale explosie; tot de volgende klap

Een rokende krater. Dat is er over van het chemische bedrijf Jiangsu Tianjiayi in Yancheng. Donderdagmiddag omstreeks twee uur vond hier een enorme ontploffing plaats. In de wijde omtrek werden ramen uit hun sponningen geblazen. Veel omwonenden raakten gewond door rondvliegend glas en puin.

Op maandag gaven de autoriteiten weer een persconferentie. Het dodental is naar boven bijgesteld tot 78. Er zijn nu geen vermisten meer. Maar het aantal dodelijke slachtoffers kan nog oplopen; onder de 566 gewonden die nu nog in ziekenhuizen worden verzorgd zijn er 13 zeer slecht aan toe.

Heroïek

Chinese media schrijven uitputtend over de indrukwekkende reddingsoperatie die na de klap op gang kwam. Daarbij zijn 930 brandweerlieden, 192 brandweerwagens, 3.500 man medisch personeel en 200 politiemensen ingezet. Zaterdag is er zelfs een succesje te melden: na twee dagen wordt een levende man onder het puin vandaan gehaald. Ook worden foto's verspreid van burgers die in de rij staan om bloed te doneren.

Het is altijd hetzelfde liedje in China. Na de klap ligt de nadruk op de grote inspanningen die de overheid doet om zijn burgers in nood te helpen. De censuur draait intussen overuren om berichten te verwijderen waarin de vraag wordt gesteld hoe dit drama heeft kunnen gebeuren.

Diepgaand onderzoek

Het kabinet kondigde maandag een nationale veiligheidsinspectie van de chemische industrie aan. Op zaterdag werd al een diepgaand onderzoek door de provinciale autoriteiten afgekondigd naar de oorzaak van de ramp. Directieleden van de chemische fabriek waar de explosie plaatshad zijn alvast gearresteerd en kunnen zware straffen verwachten. Ook lokale toezichthouders zullen ervan lusten.

In 2015 was dat allemaal niet anders. Toen ging een opslagplaats van chemische producten in Tianjin de lucht in. Er waren 173 doden te betreuren, waaronder 104 brandweerlieden die op een melding van een brand waren afgekomen. Het rapport waarin stond dat het bedrijf zich niet aan de regels had gehouden en dat het toezicht tekort was geschoten, werd gepubliceerd op de vrijdag voor Chinees Nieuwjaar. Dat is de dag dat de gouden week begint, de grote vakantie van China.

Prioriteiten

Dat er in Yancheng veel is misgegaan lijkt op voorhand al duidelijk. Jiangsu Tianjiayi is sinds de oprichting in 2007 al meerdere keren beboet. Alleen al in de afgelopen twee jaar werd het zeven keer bestraft wegens milieuovertredingen. Het staatsbureau voor veiligheid op het werk constateerde vorig jaar 13 wetsovertredingen. Het bedrijf kreeg tenminste 1,21 miljoen yuan aan boetes opgelegd (bijna 170.000 euro).

De pakkans is in China niet zo groot. Bovendien is het vaak is het goedkoper de boetes te betalen of een functionaris om te kopen dan geconstateerde gebreken te verhelpen. De overheid kan een gevaarlijke fabriek stilleggen, maar dat gebeurt vrijwel nooit. De realiteit van economische groei en werkgelegenheid is voor veel lokale bestuurders belangrijker dan de hypothetische kans dat er iets gruwelijk misgaat.

Doofpot

Op hetzelfde Chenjiagang industriepark waar de ontplofte pesticidefabriek staat, zijn al eerder ongelukken geweest. In 2007 vielen er acht doden bij een explosie. In 2011 beschreef een verslaggever van het dagblad van de jeugdliga hoe de lokale autoriteiten toen probeerden het incident in de doofpot te stoppen. Journalisten werden in hun hotel opgesloten en kregen geld en prostituées aangeboden om ze af te kopen.

Veel Chinezen weten wel hoe dit gaat. Er gaat iets vreselijk mis. De staatsmedia vertellen het gewenste verhaal. Burgers worden gecensureerd. De overheid belooft een onderzoek. Schuldigen worden gestraft. Maatregelen afgekondigd. Tot de volgende klap.