Hong Kong zet zich schrap voor golf van protest

Vakbonden in Hong Kong hebben hun leden dinsdag opgeroepen morgen het werk neer te leggen. Andere bonden roepen op tot langzaamaan-acties, zoals buschauffeurs. Uit een peiling onder winkeliers en restauranthouders blijkt dat duizenden van hen woensdag hun zaak gesloten houden om te kunnen demonstreren bij het parlementsgebouw.

Daar wordt woensdag in tweede termijn een wetsvoorstel besproken van een omstreden uitleveringswet. De wet moet het mogelijk maken dat verdachten van een misdrijf waarop een gevangenisstraf van zeven jaar of meer staat kunnen worden uitgeleverd aan autoriteiten in Taiwan, Macau en het Chinese vasteland.

Wantrouwen

Hong Kong heeft uitleveringsverdragen met verschillende landen. Op zichzelf is het niet zo gek dat uitlevering van gezochte criminelen wordt uitgebreid tot landen en landsdelen die geografisch nabij zijn en waarmee veel personenverkeer plaatsheeft. Het stadsbestuur wijst op een recente zaak waarbij een man uit Hong Kong ervan word verdacht tjdens een vakantie in Taiwan zijn vriendin te hebben vermoord, maar volgens de geldende regels niet kan worden overgedragen.

Tegenstanders van de wet maken zich echter niet zozeer zorgen over het uitzetten van zware criminelen. En ook niet over uitlevering aan Taiwan of Macau. Het gaat ze om de mogelijkheid dat de Chinese overheid de wet misbruikt om politieke tegenstanders uit Hong Kong te halen en op het vasteland te berechten.

Waarborgen

Zij wijzen op gebrekkige rechtshulp, de mogelijkheid dat verdachten worden gemarteld tijdens hun verhoor en het ontbreken van onafhankelijke rechters op het Chinese vasteland. Om al die redenen zou uitlevering onbespreekbaar moeten zijn.

Voorstanders menen dat de wet voldoende waarborgen biedt om te voorkomen dat burgers wegens politieke of religieuze overtuigingen worden uitgeleverd. Zo is het aantal misdrijven waarbij uitlevering mogelijk is beperkt tot enkele zware categorieën, zoals moord en verkrachting. Ook zal een rechter uiteindelijk over het verzoek beslissen. De rechtspraak in Hong Kong staat wel onder druk, maar is in essentie onafhankelijk.

Grote verdeeldheid

Voor beide kanten valt iets te zeggen, maar geloof in elkaars goede intenties ontbreekt. Hong Kong is tot op het bot verdeeld als het om de invloed van China gaat. Veel burgers maken zich zorgen dat hun burgerrechten langzaam worden uitgehold en Hong Kong zijn betrekkelijk grote autonomie verliest. Maar het stadsbestuur houdt ondanks massaal protest vast aan zijn voornemen en wil het voorstel mogelijk donderdag al in stemming brengen.

Zo vormt dit wetsvoorstel een nieuwe splijtzwam. Zondag gingen al honderdduizenden de straat op om te demonstreren. Volgens de organisatie zelfs meer dan een miljoen burgers; volgens de politie 240.000. Hoe dan ook is het de grootste uiting van protest sinds de Paraplu-demonstraties van 2014, toen wekenlang werd gedemonstreerd voor democratische hervormingen. De voedingsbodem voor het protest is echter niet verdwenen.