Bestuur Hong Kong wil geest weer in de fles krijgen

De wet die honderdduizenden burgers in Hong Kong de straat deed opgaan om te protesteren is dood. Of beter gezegd: zo goed als dood. Eerder al had Chief executive Carrie Lam gezegd dat het wetsvoorstel voor onbepaalde tijd was opgeschort. Dinsdag noemde ze de procedure om de wet aangenomen te krijgen "een complete mislukking".

Lam reageerde op een persconferentie op de twijfels bij de tegenstanders dat het stadsbestuur het wetsvoorstel later alsnog zal indienen. "Ik herhaal hier dat zo'n plan niet bestaat. De wet is dood." Ze bedoelde daarmee dat het voorstel niet meer in behandeling zal worden gebracht voor juli 2020. Dan verloopt de zittingstermijn van het huidige stadsparlement en vervallen alle voorstellen die dan nog niet zijn aangenomen.

Gezichtsverlies

Lam probeert de angel te halen uit de golf van protest die nu al vier weken aanhoudt. Maar tegenstanders van de wet, die het mogelijk maakt burgers van Hong Kong uit te leveren aan China, vertrouwen het niet. Zij eisen definitieve intrekking van het voorstel. Maar die twee woorden kreeg Lam niet over haar lippen.

Misschien is het haar eer als stadsbestuurder te na. Ook het volledig toegeven aan eisen van de demonstranten is een precedent dat ze niet op haar naam wil hebben. Bovendien is het helemaal niet ondenkbaar dat een wetsvoorstel van gelijke strekking na 2020 alsnog op tafel komt. Ondanks de zorgen van de tegenstanders over misbruik van de wet, is het idee dat echte criminelen kunnen worden uitgeleverd aan China natuurlijk niet zo gek.

Wantrouwen

Maar het wantrouwen onder de burgers is groot. Zij vrezen dat de wet wordt misbruikt om politieke tegenstanders van het regime in Beijing uit te leveren om in China te worden berecht. Het wetsvoorstel staat voor iets veel groters: de groeiende invloed van China op het dagelijks leven in Hong Kong, dat op papier vergaande autonomie geniet en burgerrechten kent die op het Chinese vasteland ondenkbaar zijn.

Dat wantrouwen heeft het stadsbestuur voor een belangrijk deel aan zichzelf te wijten. Het heeft zich niets aangetrokken van massale protesten in najaar 2014, toen demonstranten 79 dagen een deel van het stadscentrum blokkeerden. Toen vervolgens protestleiders de politiek ingingen om het systeem van binnenuit te veranderen, haalde het bestuur alle middelen uit de kast om te voorkomen dat zij een zetel in het stadsparlement konden innemen. Wat blijft er voor burgers dan nog over anders dan demonstreren?

Overvragen

Het feit dat de omstreden wet van tafel gaat is een klinkende overwinning voor de pro-democratiebeweging. Maar zo wordt het niet gevoeld. De protestbeweging wil het momentum vasthouden. Zij weigeren besprekingen met het stadsbestuur en blijven oproepen tot definitieve intrekking van de wet en het aftreden van Lam.

Daarmee overvragen de demonstranten. Het is onwaarschijnlijk dat volledig aan hun wensen wordt toegegeven. Capituleren voor de straat is niet iets wat bestuurders graag doen. Niet in Hong Kong en zeker niet bij de centrale overheid in Beijing. Stel je voor dat burgers in Tibet, Xinjiang of welke Chinese stad dan ook doorkrijgen dat je je zin kan doordrijven door massaal te demonstreren...?

Escalatie

De vraag is dan ook of grote groepen burgers komend weekend opnieuw de straat opgaan, of het zo welletjes vinden. Als het protest aanhoudt, drijven ze het stadsbestuur in een hoek. Tot nu toe was die bereid te deëscaleren. China houdt zich -heel verstandig - afzijdig. De leiders in Beijing hebben momenteel wel wat anders aan hun hoofd. Maar uiteindelijk verwachten zij van het stadsbestuur in Hong Kong dat die de orde handhaaft en stabiliteit garandeert.

Een risico vormt een groep radicalen binnen de protestbeweging die constant oproept tot escalatie. Deze groep is verantwoordelijk voor het binnendringen en vernielen van het parlementsgebouw. Zij geloven dat de tijd van demonstreren voorbij is en dat alleen geweld nog een uitweg biedt. Zij spelen met vuur. Geweld kan niet onweersproken blijven door het bevoegd gezag. Als de situatie dan escaleert is de gewone burger van Hong Kong nog verder van huis.