Vraagtekens bij 'slimme lantaarnpalen' Hong Kong

De 'slimme lantaarnpalen' staan er nog maar kort. Vijftig stuks werden in juni in het centrum van Hong Kong geplaatst. Het is onderdeel van een zogeheten 'smart city' project, waarvoor vierhonderd palen zullen worden geplaatst. Waarschijnlijk gaat het om een proefproject; een paar honderd palen is niet zoveel in een metropool als Hong Kong.

De palen zitten boordevol technologie. Maar wat ze vooral slim maakt is dat ze functies combineren. Dat is in een miljoenenstad een belangrijk voordeel. In plaats van voor iedere toepassing een aparte paal in de grond te zetten en een aansluiting op het elektriciteits- en internetnetwerk te maken, hoeft er maar een keer te worden gegraven. Dit bespaart geld en ruimte.

Gluurpalen

Dit weekend werd er tenminste een paal omgezaagd en omgetrokken. Dat is op foto's en video's te zien. Als de paal op de grond valt beginnen demonstranten erop te springen. Er wordt vloeistof in geschonken, blijkbaar om de paal in brand te steken. Dit is echter niet te zien. Volgens de lokale overheid zijn in totaal twintig palen beschadigd.

Demonstranten claimen dat de palen een instrument van de overheid zijn om de burgers te begluren. Ook zouden ze het mogelijk maken individuen te identificeren die aan de demonstraties meedoen. De overheid benadrukt juist onschuldige toepassingen van de palen, zoals meten van de luchtkwaliteit en verkeersdrukte. Ze hebben allebei gelijk.

Cameratoezicht

De slimme lantaarnpalen geven allereerst licht in het donker. Op foto's is halverwege de paal ook een ring met camera's te herkennen. Dat kunnen allerlei soorten camera's zijn. Gewone surveillancecamera's om het straatbeeld in de gaten te houden. Maar ook bijvoorbeeld camera's voor kentekenregistratie.

Dat de slimme palen worden gebruikt om burgers in de gaten te houden is dus duidelijk. Dit verschilt echter niet wezenlijk van al die andere camera's die in iedere stad hangen, zeker in Chinese steden. Die camera's waren er namelijk al.

Gezichtsherkenning

Volgens demonstranten zijn de camera's uitgerust met gezichtsherkenningssoftware. De overheid ontkent dat. Strikt genomen hebben de autoriteiten gelijk. Dat soort software zit namelijk nooit in de camera's zelf. Gezichtsherkenning vindt plaats met de hulp van krachtige computers die zijn gekoppeld aan een database van persoonsfoto's.

Door heel China wordt geëxperimenteerd met gezichtsherkenning. Mij is niet bekend of dat in Hong Kong ook het geval is. Maar technisch is het zeker mogelijk en gezien de aanhoudende onrust in de stad ligt het voor de hand dat zo'n systeem versneld wordt ingevoerd als het nog niet zou bestaan. Sommige demonstranten anticiperen hier op met gezichtsbedekking, zoals maskers en soms helmen.

Gezichtsherkenning vindt dus plaats op een plek waar de beelden van de camera naartoe worden gestuurd. Meestal een datacentrum van de politie. Demonstranten claimen dat de beelden linea recta naar het Chinese vasteland worden gestuurd. Technisch is dat appeltje eitje. Het is echter wel in strijd met de wet van Hong Kong. En het is vooral onlogisch. Wat moeten de Chinezen ermee wat ze in Hong Kong zelf niet kunnen?

5G-technologie

Op social media worden foto's verspreid waarop onderdelen uit het binnenste van de paal zijn te zien. We zien allerlei onderdelen uit de telecommunicatie-industrie. De protestbeweging leidt eruit af dat het wordt gebruikt om passanten in de gaten te houden. Dat kan, net zoals dat via het bestaande communicatienetwerk kan.

Er is nog een reden dat overheden zo in die slimme palen zijn geïnteresseerd en dat is de uitrol van het nieuwe 5G-netwerk. Dat is belangrijk voor snel internet, maar ook voor the internet of things; apparaten die met elkaar communiceren, denk aan zelfrijdende auto's. Omdat op deze frequenties signalen minder ver reiken, zijn veel meer zenders en ontvangers nodig dan voor de bestaande netwerken. Zo'n slimme lantaarnpaal staat er dan toch. Hang daar dan ook maar gelijk een 5G-mast in.

Chiplezers

Volgens de protestbeweging zouden de palen het mogelijk maken om de ID-kaart van passanten uit te lezen. Zo zou de overheid inzicht kunnen krijgen wie bij bepaalde demonstraties aanwezig is. Dit is onwaarschijnlijk. ID-kaarten bevatten namelijk geen actieve chips. Ze beschikken zelf niet over stroom om een signaal uit te zenden. Passieve chips daarentegen kunnen alleen uitgelezen worden op een afstand van enkele decimeters tot een meter. Denk aan de chip op je bankpas waarmee je contactloos betaalt. Dat is onvoldoende afstand om passanten te identificeren.

Zijn de slimme lantaarnpalen onschuldig? Nee, je kunt er burgers mee in de gaten houden. Daarmee verschillen ze niet zoveel van bestaande middelen om dat te doen. De palen vormen vooral een symbool van het wantrouwen van veel burgers in Hong Kong tegenover hun lokale overheid en de centrale overheid in China.

Disclaimer: ik ben geen techneut. Voor deze blog heb ik openbare bronnen op het internet geraadpleegd. Er zijn vast lezers die veel meer van de gebruikte techniek weten. Stuur me svp een mail als ik me vergis.