Vijf vragen over grensdispuut China en India

Wat is er precies aan de hand?

Vorige week maandag raakten Indiase en Chinese troepen slaags in de Galwan-vallei, op de grens van Ladakh (India) en Aksai Chin (China). Nadat de Indiase regering aanvankelijk het incident ontkende, gaf het later toe dat daarbij 20 van zijn militairen waren omgekomen.

Chinese autoriteiten bevestigden later dat er ook aan hun zijde doden waren te betreuren, maar het aantal is nog niet genoemd. Amerikaanse inlichtingendiensten (die blijkbaar communicatie hebben onderschept) spreken over 43 Chinese doden.

Waar gaat de ruzie eigenlijk over?

Het is een grensconflict dat al lang voortettert. China claimt een deel van een gebied dat door India wordt bestuurd. En andersom vindt India dat een deel wat nu in Chinese handen is tot zijn grondgebied behoort. In 1962 voerden beide landen daar een korte, maar felle grensoorlog over uit.

Sindsdien zijn er er met enige regelmaat grotere en kleinere incidenten langs de grens geweest. Eigenlijk komt het hier op neer: beide landen leggen wegen, versterkingen en kampementen in het grensgebied aan om de eigen strategische positie te verbeteren. Als de ander vindt dat die in omstreden gebied liggen of te dicht bij de de facto grens -de Line of Actual Control- dan worden die op enig moment vernield. En dan begint het spel weer opnieuw.

Hoe kon het conflict vorige week weer oplaaien?

Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we niet weten wat de aanleiding is geweest. Beide partijen geven elkaar de schuld. Het is moeilijk die verhalen op juistheid te controleren. De grens tussen China en India is lang, ligt hoog in de Himalaya waar nauwelijks mensen wonen. Journalisten kunnen niet zomaar naar het grensgebied reizen om met eigen ogen verslag te doen. Je moet daarom voorzichtig zijn de verhalen die circuleren voor waar aan te nemen.

Wat meespeelt is dat de Indiase regering in december de administratieve status van Jammu en Kashmir, waartoe Ladakh behoort, heeft veranderd. Daarbij heeft de minister van binnenlandse zaken gezegd dat Aksai Chin integraal onderdeel van India uitmaakt. Hij zei: "We zijn bereid daarvoor ons leven te geven." Dat heeft de Chinezen op scherp gezet. Er waren al weken schermutselingen aan de grens. De regeringen in New Delhi en Beijing vonden de situatie blijkbaar niet verontrustend, want ze besloten om militaire commandanten ter plaatse het probleem te laten oplossen. Die hadden juist een terugtrekking afgesproken toen er toch nog doden vielen. Zonder een schot te lossen overigens.

Wacht ff. Tientallen doden zonder dat er geschoten is?

In 1996 hebben India en China afgesproken dat soldaten die direct aan de grens patrouilleren ongewapend hun werk doen. Juist om te voorkomen dat er ongewild een escalatie plaatsvindt. Toch werd er wel gevochten. Op video's uit 2017 zagen we hoe dat er in de praktijk uitziet (foto). Mannen die met elkaar worstelen, op de vuist gaan en gooien met stenen.

Het werkte. Tot nu. Om te begrijpen hoe er zoveel mensen konden omkomen moet je de omstandigheden ter plaatse kennen. De Galwan-vallei ligt op 4.300 meter hoogte. Het is er 's avonds en 's nachts aardedonker en ijskoud. Wie in de snelstromende Galwan-grensrivier valt verdrinkt. Wie gewond raakt en niet onmiddellijk wordt gered vriest dood. Het is gruwelijk en barbaars. Maar tegelijk is het een geruststellend idee dat de escalatieladder lang is voor deze twee kernmachten.

Hoe moet het nu verder?

Ironisch genoeg is dit een conflict dat niemand wil. China en India zijn twee tijgers op dezelfde berg en wantrouwen elkaar tot op het bot. Maar wie zit te wachten op een oorlog om een stuk land waar niemand wat aan heeft? Probleem is dat zowel premier Narendra Modi en president Xi jinping uit binnenlandse politieke overwegingen de nationalistische kaart spelen. Zij kunnen dus niet zomaar inbinden als het om territoriale aanspraken gaat.

Xi heeft het wat dat betreft wat makkelijker dan Modi. Chinese media berichten nauwelijks over het conflict, om het vuurtje in eigen land niet op te stoken. In India is dat anders. Daar lopen de emoties hoog op en wordt opgeroepen tot wraak en een boycot van Made in China. Maar Modi weet dondersgoed dat hij economisch en militair de onderliggende partij is. En Xi heeft geen belang Modi in de handen van Washington te drijven. Dat betekent dat beide landen op deëscalatie aansturen. Maar ja, dat was tot vorige week maandag ook zo...