Wittebroodsweken Australië en China voorbij

De wittebroodsweken tussen China en Australië zijn sinds deze week definitief voorbij. De laatste jaren floreerde de Australische economie dankzij Chinese afname van grondstoffen en landbouwproducten. Maar met de komst van een wassende stroom yuans groeide ook de zorgen over China's invloed.

Die kwamen vorige week vrijdag tot een voorlopig hoogtepunt door de inval van Australische veiligheidsdiensten bij Shaoquett Moselmane (foto, links), een Labour-politicus in het parlement van de deelstaat New South Wales. Veiligheidsdiensten doorzochten in Sydney zijn woning, auto's en kantoor in het parlementsgebouw.

 

Pro-Chinastandpunten

Moselmane, een tot Australiër genaturaliseerde Libanees, zei maandag dat het onderzoek niet tegen hem is gericht. "Ik ben op de hoogte gesteld dat ik geen verdachte ben in dit onderzoek. Dat richt zich op andere personen die mogelijk de doelen van een buitenlandse regering nastreven, namelijk de Volksrepubliek China."

Moselmane heeft uitgesproken pro-Chinastandpunten en bezocht het land meerdere malen, soms op uitnodiging en kosten van de Chinese staat. Nadat hij in februari China's aanpak van de Corona-uitbraak had geprezen, vielen veel Australische politici over hem heen. Toen hij vervolgens in een opiniestuk die kritiek kwalificeerde als racistische oprispingen van witte Australiërs die de mythe van het Gele Gevaar nieuw leven inblazen, kostte dat hem al de functie van vice-voorzitter van het deelstaatparlement. Direct na de huiszoekingen heeft de Australische Labourpartij hem geroyeerd.

 

Lobbyist voor China

Maar pro-Chinastandpunten zijn niet verboden. En als Moselmane (nog) geen verdachte is, tegen wie is het onderzoek dan wel gericht? Australische media vermoeden dat het om John Zhang gaat, assistent van Moselmane. Zhang is de vice-voorzitter van de Australia China Economics, Trade and Culture Association en staat bekend om zijn actieve lobbywerk voor China in Australië. Volgens Australische media is Zhang verbonden aan het Verenigd Front, een Chinese partijorganisatie die onder meer contacten in het buitenland onderhoudt. Zhang zou daar ook cursussen hebben gevolgd.

Mosalmane spreekt van een heksenjacht tegen iedereen die er een pro-Chinees standpunt op nahoudt. Hij zegt dat hij als deelstaat-parlementariër geen toegang heeft tot militaire of bedrijfsgeheimen en geen invloed uit kan oefenen op het Australische buitenlandse beleid. Maar hij heeft zich wel kwetsbaar gemaakt door zo'n uitgesproken assistent in dienst te nemen.

 

Cyberaanvallen

De invallen komen op een moment dat de relatie tussen China en Australië toch al onder druk staat. De Australische premier Scott Morrison laste vorige maand een binnenlandse dienstreis af om op een ingelaste persconferentie zijn burgers te vertellen dat Australië onder vuur lag van een langdurige, geavanceerde cyberaanval van een buitenlandse staat. Welke, dat noemde Morrisson niet, maar algemeen wordt aangenomen dat hij het over China had. Deze week maakte de regering-Morrison bekend dat het Australische defensiebudget groeit met 40 procent in tien jaar. Een groot deel van dat geld is bestemd om de cyberdefensie te versterken.

Lang beperkten Chinese autoriteiten zich tot de gebruikelijke ontkenningen van beschuldigingen zich met Australische politiek te bemoeien of te spioneren. Al werd de toon steeds grimmiger. Deze week sloeg China plotseling terug met de beschuldiging dat Australië geen slachtoffer is van spionage, maar juist zelf een actieve gluurder is. Partijtabloid Global Times publiceerde maandag een artikel waarin anonieme agenten spreken over een ontdekte Australische spionageactie. Als bewijs werden artikelen getoond die daarbij in beslag werden genomen: een kompas, een metrokaart van Shanghai, stoffen handschoenen, een opschrijfboekje en een usb-stick. Wat er precies op de usb-stick stond bleef onvermeld. Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken bevestigde dinsdag het verhaal en noemde Australië een fervente inlichtingenverzamelaar die herhaaldelijk probeerde Chinezen te bewegen over te lopen.

 

Infiltratie in de politiek

De Australische geheime dienst ASIO waarschuwt al langer voor groeiende Chinese invloed en infiltratie in de politiek. Vorig jaar werd de Chinese vastgoedtycoon Huang Xiangmo het land uitgezet. Hij doneerde in totaal 2,7 miljoen Australische dollar (een kleine 1,7 miljoen euro) aan verschillende politieke partijen. Het leidde tot een wet die buitenlandse -lees: Chinese- beïnvloeding moeilijker moet maken. Sindsdien is het voor politici verboden geld aan te nemen van buitenlandse sponsoren. In 2017 moest senator Sam Dastyari aftreden, nadat bekend was geworden dat hij Huang had gewaarschuwd dat de ASIO hem afluisterde. Dastyari had bovendien een geldbedrag van 5.000 dollar van Huang aangenomen.

En dan was er nog de merkwaardige zaak van Bo Zhao, een Australisch-Chinese zakenman in Melbourne. Vorig jaar berichtten Australische media dat de autohandelaar was benaderd door Chinese geheim agenten die hem een miljoen Australische dollar boden (620.000 euro) als hij zich kandidaat wilde stellen voor de Liberale Partij. Bo zou zich echter met het verhaal bij de ASIO hebben gemeld. Een paar maanden later werd Bo dood gevonden in een hotelkamer. De ASIO bevestigt alleen dat ze de zaak onderzoekt. In hetzelfde tv-programma werd ook Wang Liqiang gepresenteerd. Hij beweerde een overgelopen Chinese spion te zijn en zou verschillende politici kunnen identificeren die zich voor China's karretje hebben laten spannen. Het lijkt erop dat Wang door de Australische autoriteiten niet erg serieus wordt genomen.

UPDATE - De Australische overheid heeft op 7 juli het reisadvies voor China aangepast en waarschuwt reizigers dat zij het risico lopen willekeurig te worden aangehouden en vervolgd op verdenking van spionage.

UPDATE II - Uit rechtbankstukken die maandag 3 augustus zijn geopenbaard blijkt dat John Zhang onderwerp van onderzoek is door Australische autoriteiten. Hij wordt ervan verdacht dat hij voor Moselmane zou hebben verborgen dat hij werkt in opdracht van het Chinese ministerie van staatsveiligheid en het Verenig Front.

UPDATE III - Naar nu blijkt zijn bij het Australische onderzoek naar Zhang ook invallen gedaan bij vier Chinese correspondenten. Op 26 juni vielen veiligheidsdiensten binnen bij medewerkers van Xinhua, China Media Group en China News Service. Daarbij werden alle elektronische apparatuur, ook spelcomputers van de kinderen, in beslag genomen. De vier hebben Australië inmiddels verlaten.

Details werden op 9 september 2020 door Chinese autoriteiten geopenbaard, nadat twee Australische journalisten halsoverkop China hadden verlaten na bezoek van Chinese agenten. De twee waren bang aangehouden te worden in verband met een onderzoek naar Cheng Lei, een Australisch-Chinese medewerkster van CCTV die sinds midden augustus wordt vastgehouden wegens "illegale activiteiten betreffende de staatsveiligheid".

 

Zie ook het artikel over twee Canadezen die in China vervolgd worden wegens spionage.

woensdag 1 juli 2020