Kieswijzer: het VVD-programma over China

VVD (huidig zetelaantal 32)

Hoe vaak wordt China genoemd?: 16 keer. En dan eigenlijk alleen als bedreiging van onze veiligheid, welvaart en waarden.

Wat valt als eerste op?: De VVD lijkt een beetje bangig voor China.

Wat zijn de belangrijkste punten?:

• De VVD vindt dat de overheid vaker moet ingrijpen in de economie, bv door deelnames in strategische bedrijven en het beschermen van vitale infrastructuur. De VVD wil innovatie en ontwikkeling van ‘sleuteltechnologieën’ zoals kunstmatige intelligentie via overheidsinvesteringen en financiële steun aan bedrijven bevorderen.
• De VVD verzet zich tegen het streven van sommige EU-lidstaten om het mededingingsrecht te versoepelen om ‘Europese kampioenen’ mogelijk te maken.
• De Europese Unie moet handelsverdragen sluiten zodat economieën zich gelijkwaardig naar elkaar openstellen en bedrijven die oneerlijk concurreren met staatssteun uit onze markt kunnen worden geweerd. Buitenlandse bedrijven die staatssteun ontvangen, moeten benadeeld of uitgesloten worden bij aanbestedingen. 
• Tegelijk wil de VVD buitenlandse bedrijven en hun hoofdkantoren aantrekken. Daarvoor moet het budget en de bevoegdheden van het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) worden uitgebreid.
• Uitgebreide screening van investeringen van buiten Europa. Een meldingsplicht bij investeringen in vitale sectoren en sleuteltechnologie en een verbod op investeringen die leiden tot ongewenste beïnvloeding. Invoering van de mogelijkheid tot een nationaal veiligheidsbeslag om verkoop van vitale bedrijven of kennis te voorkomen.
• Uitbreiding van de lijst met strategische sectoren zodat delen van de gezondheidszorg er ook onder vallen en inzetten op Europese afspraken om strategische sectoren gezamenlijk te beschermen of op te bouwen. 
• Kritieke productieprocessen (zoals medische apparatuur of medicijnen) moeten in Europa plaatsvinden. Voorkomen dat hele bedrijfstakken voor toelevering van grondstoffen van één land afhankelijk zijn, door de aanleg van strategische voorraden.
• Bescherming van ondernemers tegen diefstal van bedrijfsgeheimen. De inlichtingendiensten krijgen meer budget voor het beschermen van economische belangen en economische spionage voor buitenlandse mogendheden wordt strafbaar (dat is het al, maar blijkbaar moet er een apart wetsartikel voor komen; FS).
• Ontwikkeling van offensieve cybercapaciteiten om terug te slaan bij buitenlandse cyberspionage.
• Geen Europees leger, wel Europese missies. Er wordt een concreet voobeeld genoemd: het is voorstelbaar dat Europese landen in de toekomst vaker samen schepen eropuit sturen om het recht op vrije zeevaart of andere belangen te beschermen. Dat vraagt wel om een hoger defensiebudget.
• Een nieuwe benadering van China: het land is niet alleen een handelspartner, maar "vormt via bedrijfsspionage, machtsspelletjes en doorzichtige propaganda over zijn corona-aanpak, ook een veiligheidsrisico".
• Oneerlijke handelspraktijken binnen de Wereldhandelsorganisatie en de Wereldpostunie aanpakken. Zo mag China geen handelsvoordelen meer krijgen door zich onterecht als ontwikkelingsland aan te merken of "wegkomen met het stelen van intellectueel eigendom".
• Een realistisch buitenlandbeleid waarin Nederlandse belangen, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, migratie en handel, de relaties met andere landen bepalen. Daarom werken we samen met ongemakkelijke partners in het Midden-Oosten en Noord Afrika bij de bestrijding van terrorisme of lokale opvang van vluchtelingen (ongemakkelijke partners geen bezwaar, China wel; FS).
• Investeren in nieuwe bondgenoten, genoemd worden 'gelijkgezinde democratieën', om tegenwicht te bieden aan autoritaire grootmachten als Rusland en China.
• Een verplichte registratie in een openbaar register voor individuen, bedrijven, onderwijsinstellingen en andere organisaties die openlijk of achter de schermen belangen van andere landen behartigen.
• Een verbod op financiering van onderwijs vanuit onvrije landen (dit zou de Confucius Instituten verbieden; FS).
• Kennismigranten worden één keer genoemd en dan alleen in de verleden tijd.

Conclusie: de VVD is ambitieus op het gebied van economische groei en innovatie. Maar denkt dat zonder Chinese kennis en kapitaal te kunnen bereiken, die kunnen we zekerheidshalve beter buiten de deur houden. De punten spreken elkaar soms zo tegen dat je er na de verkiezingen alle kanten mee op kan om een werkbare coalitie te vormen.

De volgende keer: het verkiezingsprogramma van de PVV.