Brengt het Jaar van de Os economisch herstel?

Waarom vieren Chinezen een eigen nieuwjaar?

China kent een eigen kalender gebaseerd op de maancyclus. Volgens die kalender begint het nieuwe jaar op de tweede nieuwe maan na de zonnewende; dit jaar op vrijdag 12 februari.

De Chinese kalender speelt in het dagelijks leven een steeds kleinere rol. In de keizerlijke tijd was China erg op zichzelf gericht en maakte het niet zoveel uit dat ze een eigen kalender hanteerde. Maar naarmate China meer met het buitenland te maken kreeg, gaf dat praktische problemen. In 1912 werd besloten de internationale (Gregoriaanse) kalender over te nemen.

De Chinese kalender is ook niet altijd even praktisch; een jaar kent twaalf maanden van 29,5 dagen (=een maancyclus). Daarom heb je eens per drie jaar een hele schrikkelmaand nodig om niet uit de pas te gaan lopen met de seizoenen die op de zonkalender zijn gebaseerd.

Hoewel de Chinese kalender in het dagelijks gebruik geen praktische functie meer heeft, speelt die nog wel een belangrijke rol bij het vaststellen van de data van traditionele Chinese feestdagen en bij astrologie.

 

Hoe belangrijk is Chinees Nieuwjaar?

Het is het belangrijkste feest voor Chinezen. Het wordt ook wel het Lentefestival genoemd, omdat rond deze tijd de natuur begint te ontwaken. Chinezen beschouwen het nieuwe jaar in meerdere opzichten als een nieuwe start: het huis wordt voor de jaarwisseling opgeruimd, je koopt nieuwe kleren en schulden worden afbetaald.

Het is een echt familiefeest en dat betekent in een land als China dat honderden miljoenen mensen op reis gaan om hun familie te zien. Veel migrantarbeiders zien hun ouders, hun vrouw en hun kinderen alleen in deze periode. Dat betekent dat het wekenlang een chaos is op vliegvelden, trein- en busstations en op de weg. Soms spreekt men wel spottend van de Grote Trek, maar die twee miljoen gnoes, zebra's en gazelles die ieder jaar door de Serengeti trekken vallen in het niet bij de mensenmassa die tijdens deze feestperiode door China trekt.

Chinezen hebben niet zoveel vrije dagen en kunnen die meestal ook niet naar eigen inzicht opnemen. Chinees Nieuwjaar is één van de twee periodes dat iedereen verplicht een week lang vrij is, de zogeheten Gouden Week. In de praktijk zijn veel mensen veel langer vrij dan die zeven dagen, al was het maar omdat het onmogelijk is om alle reizigers ondanks de inzet van extra treinen, vliegtuigen en alles wat rijdt in zo'n korte periode te vervoeren.

De feestperiode eindigt officieel op de vijftiende dag van het nieuwe jaar met het Lantaarnfestival. Daarna gaan scholieren en studenten weer aan de slag.

 

Hoe viert een Chinees oud en nieuw?

Bij voorkeur met zijn familie. Er wordt gegeten, traditioneel dumplings (jiaozi) en ook vaak vis; het een staat voor een lang leven en de ander symboliseert overvloed.

Er worden cadeautjes uitgewisseld, soms rode envelopjes met een geldbedrag. Op oudjaaravond staat in veel Chinese huiskamers het CCTV Nieuwjaargala aan. Dit is het bestbekeken tv-programma ter wereld met meer dan 700 miljoen kijkers. Niet dat de Chinezen er erg enthousiast over zijn; er is ieder jaar veel kritiek op het programma en op sociale media wordt de draak gestoken over het oubollige karakter van de show.

En natuurlijk wordt er om middernacht vuurwerk afgestoken om kwade geesten te verdrijven. Net zoals vorig jaar proberen veel steden het afsteken van vuurwerk te beperken, maar daar laat de gemiddelde Chinees zich weinig gelegen aan liggen.

Omdat het een van de weinige periodes is dat Chinezen een paar dagen achter elkaar vrij zijn, grijpen veel mensen de gelegenheid aan toeristische uitstapjes te maken. 

 

Heeft de Corona-pandemie dit jaar nog gevolgen voor de viering van Chinees Nieuwjaar?

Uiteraard. In China is het virus behoorlijk onder controle, maar er zijn nog steeds lokale uitbraken die aangeven dat Corona niet helemaal weg is. De overheid hinkt op twee gedachten. Ze heeft de afgelopen periode zo hard geroepen dat alles veilig is, dat ze nu moeilijk kan zeggen dat een tweede golf dreigt. Aan de andere kant reizen nu zoveel mensen dicht op elkaar gepakt door het hele land, dat een opleving bepaald niet denkbeeldig is.

Een verbod durft de overheid niet aan. Je ziet wel dat er maatregelen zijn genomen om de reislust af te remmen. Thuisblijvers krijgen allerlei voordeeltjes, zoals beltegoed, kortingsbonnen en extra salaris voor wie doorwerkt. Voor sommige overheidsfunctionarissen zijn de verloven ingetrokken; ook een manier om mensen thuis te houden.

Voor wie het normaal al niet zo breed heeft zijn die financiële prikkels aantrekkelijk. Aan de andere kant is de sociale druk om met dit belangrijke feest thuis te zijn groot, zeker voor wie zijn vrouw of kinderen de rest van het jaar niet ziet. Dus hoewel er wel minder mensen reizen dan normaal, gaat het nog steeds om grote getallen. Mondkapje op en gaan!

 

Hoe zit het met de Chinese astrologie?

Anders dan de westerse horoscoop met zijn twaalf sterrenbeelden in een jaar, kent China zijn eigen astrologie op basis van een dierenriem van twaalf tekens. Ieder maanjaar heeft zijn eigen teken en na twaalf jaar begint die cyclus weer opnieuw.

We komen uit het Jaar van de Rat, de eerste van de twaalf tekens. Vorig jaar schreef ik nog dat sommige Chinezen bang waren voor een ziektegolf in het Jaar van de Rat. Nou, dat voorgevoel bleek akelig genoeg aardig te kloppen, al ging het niet om een pestuitbraak, maar Corona.

Vrijdag begint het Jaar van de Os. Ieder teken heeft zijn plus- en minpunten en dat geldt ook voor de os. Wat Chinezen waarderen zijn de leiderschapskwaliteiten van de os. Een echte os is altijd kalm, vastberaden, principieel, betrouwbaar en hardwerkend, maar hij kan ook slechtgehumeurd en koppig zijn en dan kun je beter uit de buurt blijven voordat zijn hoorn op je neerdaalt. Ik bedoel natuurlijk, toorn. Dit geldt dus niet alleen voor de kinderen die komend jaar worden geboren, maar ook voor iedereen met als geboortejaar 2009, 1997, 1985, 1973, 1961 etc, waarbij het Chinese jaar dus niet precies gelijk loopt aan het kalenderjaar.

Om het nog ingewikkelder te maken kent de Chinese astrologie naast de twaalf tekens ook nog vijf elementen. Voor dit jaar is dat metaal. De metalen os dus, waarbij metaal staat voor de kleur wit, energie en oogst.

En nou komt het: wat gaat het Jaar van de Os ons brengen? Je las al hardwerkend en oogsten. In de financiële wereld staat de stier voor groei en stijgende koersen. Veel Chinezen hopen dan ook dat het komend jaar in het teken zal staan van herstel na het rampjaar dat achter ons ligt.

Xinnian Kuaile!

 

 

Nu je hier toch bent: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij wel helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal. 

dinsdag 9 februari 2021