De partij is niet klaar met het kapitalisme - het wil zijn positie versterken door uitwassen aan te pakken

Chinese kinderen mogen voortaan buiten de vakantieperiode nog maar drie uur per week gamen. Zelfs de venstertijden zijn door het kabinet vastgesteld: op vrijdag, zaterdag en zondag van acht tot negen uur 's avonds. Dat maakte de nationale pers en publicatie autoriteit maandag bekend.

Aanbieders van online games wordt opgedragen er zorg voor te dragen dat minderjarigen niet buiten deze tijden toch op hun mobiele telefoon een spelletje spelen. Dat betekent dat ze zich moeten vergewissen van wie er inlogt en dat spelers geen gebruik kunnen maken van accounts of ID's van volwassenen. Tegelijk kondigde de toezichthouder extra inspecties op de sector aan. Het stond er niet met zoveel woorden, maar de boodschap was duidelijk: er zwaait wat voor wie zich niet aan de regels houdt.

 

Gameverslaving

De reden van de draconische maatregelen is het "beschermen van de fysieke en mentale gezondheid van minderjarigen." Aanbieders van online games moeten "altijd algemeen belang voorrang geven en adequaat reageren op zorgen in de maatschappij", voegde de toezichthouder eraan toe. 

Helemaal uit de lucht vallen komen de maatregelen niet. China heeft een geschiedenis van bemoeienis met de sector - niet altijd uit het oogmerk van volksgezondheid overigens. Eerdere regels beperkten de speelduur voor minderjarigen tot anderhalf uur per dag, max drie uur tijdens vakantieperiodes. Onlangs klonk kritiek dat de regels eenvoudig te omzeilen zijn. Tencent introduceerde daarop in juli een Nachtwachtfunctie op basis van gezichtsherkenning, die het kinderen onmogelijk moet maken tussen tien uur 's avonds en acht uur 's ochtends te spelen. Maar het was blijkbaar niet voldoende.

 

Waar is Jack Ma?

De game-industrie in China is booming. Er is veel geld mee gemoeid; abonnementen, advertising en verkoop van spelextra's. Het bericht dat de overheid dit keer flink doorbeet zorgde onmiddellijk voor paniek bij beleggers. Die zijn toch al op hun hoede door overheidsingrijpen in de techsector.

Het begon allemaal toen financiële toezichthouders in november vorig jaar een beursgang van Ant Group blokkeerden. Analisten wisten niet wat ze hoorden: zouden Chinese autoriteiten de lieveling van de private sector, Alibaba, verhinderen een kleine 40 miljard dollar op Wall Street op te halen? Toen Jack Ma -tegen zijn gewoonte in- een tijdje uit het publieke domein verdween wisten ze het zeker: dit was een strafexpeditie van de partij tegen de multimiljardair die het had gewaagd een grote mond op te zetten.

 

Tech-sector onder vuur

Maar er volgde meer maatregelen in de techsector. De grote jongens, zoals Tencent en Didi, vielen op. Maar ook kleinere techbedrijven kregen te maken met toezichthouders op het gebied van mededinging en privacy. En passant liet de overheid ook nog eens fijntjes weten dat het gedaan moet zijn met de 996-mentaliteit in de sector, waarbij werknemers worden geacht van negen tot negen te werken en dat zes dagen per week. Blijkbaar draaide het toch niet alleen om Alibaba. Media buitelden over elkaar heen om het te duiden. Dit keer was het dat techbedrijven de partij te machtig zijn geworden. Of dat de Chinese overheid niet wil dat Chinese bedrijven in het buitenland aan de beurs zijn genoteerd. Of dat de overheid de klantendata van deze bedrijven in handen wil krijgen.

Daarop volgde ook andere sectoren. Aanbieders van privé-onderwijs, wat in China big business is. Goede docenten verdienen bij de bijspijkerboeren een veelvoud van wat ze op school krijgen. Sommigen houden hun baan aan en laten het onvoldoendes regenen, zodat ouders hun kind wel naar bijles moeten sturen - van dezelfde leraar. En wie het zich niet kan veroorloven is de sigaar; alleen de kinderen met de hoogste cijfers gaan naar de beste scholen en universiteiten.

 

Conservatieve toezichthouder

En donderdag kwam daar een nieuwe oekaze van de nationale administratie voor pers en publiciteit overheen. Dit keer gaat het om tv-zenders; die zouden excessieve honoraria betalen aan bekende Chinezen, realityprogramma's en talentenshows laten teveel pulp zien en promoten ongezonde waarden, verlepte moraal en vulgaire meningen.

We kennen de retoriek van de nogal conservatieve mediatoezichthouder; maatregelen tegen internetplatforms en tv-zenders zijn niet nieuw. In 2013 werd er nog een quotum afgekondigd op de in China razend populaire talentenjachten, waarmee de private satellietstations bakken met reclamegeld verdienen. Dit keer gaat het zelfs om een verbod tot nader order. Als het aan de toezichthouders ligt wordt er iedere avond een historisch drama over de strijd tegen de Japanse bezetter uitgezonden. Of een praatprogramma over Xi's gedachtegoed.

 

De Xi-factor

Het valt niet altijd mee om de diepere drijfveren van de Chinese regering en communistische partij te duiden. En natuurlijk wordt daarbij teruggegrepen op eerdere ervaringen. Het is verleidelijk om te koersen op de bekende narratieven: absolute controle op de samenleving, afwijzing van westerse waarden en ordinaire kinnesinne met veelverdieners.

Het meest voor de hand liggende argument wordt daarbij over het hoofd gezien. Wat het overheidsingrijpen gemeen heeft is dat het de uitwassen van het kapitalisme aanpakt waar die tegen het belang van de gewone Chinees ingaan. Of zoals president en partijleider Xi Jinping zou zeggen: praktijken die de gemeenschappelijke voorspoed in gevaar brengen. Xi gebruikte de term al op de dag in 2012 dat hij tot partijleider werd gekozen in een gespek met buitenlandse journalisten. Maar de term is aan een snelle opmars bezig. Dit jaar heeft hij hem al 65 keer gebruikt in redes of gesprekken waarover is gepubliceerd. Het meest recent op 17 augustus toen Xi een bijeenkomst van de invloedrijke centrale commissie voor financiële en economische zaken toesprak. En als de baas iets belangrijk vindt, dan betekent dat in een land als China dat ministers, gouverneurs, partijsecretarissen en toezichthouders het ook belangrijk vinden. En hun medewerkers aan het werk zetten.

 

Nieuwe legitimiteit voor de partij

Het is niet toevallig dat Xi hier nu mee komt. In juli vierde de partij zijn honderdste verjaardag. Daarbij werd ook gevierd dat de zogeheten eeuwdoelstellingen zijn behaald die gericht zijn op een beter leven voor iedere Chinees, denk aan onderwijs, zorg en een einde aan armoede. Om te voorkomen dat de partij aan zijn eigen succes ten onder gaat, moeten nieuwe doelstellingen worden gevonden.

Het aanpakken van de uitwassen van het kapitalistisch systeem ligt daarbij voor de hand. Excessieve beloning werkt ongelijkheid in de hand. Dure bijlessen zorgen ervoor dat alleen kinderen van welvarende ouders naar goede scholen kunnen. Providers maken megawinsten ten koste van de nachtrust van kinderen. Grote techbedrijven dicteren hun voorwaarden aan de markt, waardoor toeleveranciers en bezorgers voor een schijntje moeten werken. Xi is niet klaar met kapitalisme - hij zou wel gek zijn. Hij ziet in het aanpakken van de uitwassen ervan een kans nieuwe legitimiteit voor de partij te verwerven. En gezien het succes van zijn anti-corruptiecampage, kan hij met het thema gemeenschappelijke voorspoed wel eens goud in handen hebben.

 

Nu je hier toch bent: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij wel helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal. Voor de mensen die dat al deden: bedankt!

dinsdag 31 augustus 2021