Stroomtekort China geeft spanning in wereldhandel

China kampt momenteel met problemen in de stroomproductie, die zo serieus zijn dat zelfs huishoudens in de provincies Guangdong, Heilongjiang, Jilin en Liaoning erdoor getroffen zijn. Zij krijgen op bepaalde uren van de dag geen elektriciteit meer geleverd.

Maar de problemen zijn veel groter en beperken zich niet tot deze provincies. In meerdere regio's is bedrijven opgedragen hun productie te verminderen, alleen in de daluren ('s nachts) te produceren of in het geval van enkele grote, stroomintensieve industrieën zelfs tijdelijk te sluiten. Denk dan aan staal-, aluminium- en cementproductie, maar ook Tesla en Apple zijn erdoor getroffen.

 

Grondstofprijzen

Stroomuitval komt vaker voor in China. Maar in dit geval lijkt de situatie ernstiger en omvangrijker dan normaal. De belangrijkste reden daarvoor is dat de economie post-Corona draait als een tierelier. De vraag is sneller hersteld dan verwacht en aan de aanbodkant maken fabrieken overuren. Daardoor is de prijs van allerlei grondstoffen wereldwijd gestegen, ook van steenkool, de belangrijkste brandstof voor Chinese centrales.

Tegelijk houdt de Chinese overheid vast aan gereguleerde stroomprijzen. Voor sommige elektriciteitsbedrijven is stroom produceren momenteel verliesgevend. Zij voelen er niets voor hun centrales op volle kracht te laten draaien om aan de toegenomen vraag te voldoen zolang er geld bij moet. En dan moet de winter nog beginnen.

 

Meer CO2-uitstoot

Daar komt bij dat de centrale overheid provincies heeft opgedragen de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Energiebesparing is de eenvoudigste oplossing, maar als fabrieken alleen maar harder draaien werkt dat natuurlijk niet. Lagere overheden vragen zich nu af hoe ze beide bordjes draaiende kunnen houden: én voldoen aan een grotere vraag naar stroom én ervoor zorgen dat zij aan de targets voor CO2-uitstoot voldoen.

Het roept ook de vraag op hoe China op de langere termijn zijn klimaatdoelstellingen denkt te halen. Daarvoor moet de productie echt schoner worden en dat kost geld. China investeert wel veel in schone energievormen, maar de groei van de economie soupeert de productie van wind, water, zon en kernenergie (gedeeltelijk) weer op. Steenkool uitfaseren ten gunste van aardgas (ook fossiel, maar minder vervuilend) is een optie, maar de gasprijzen gaan nu al door het dak.

 

Hogere brandstofprijzen

De Chinese overheid erkent de ernst van de situatie en vice-premier Han Zheng heeft de elektriciteitsbedrijven deze week te verstaan gegeven dat black outs niet worden getolereerd. De nationale ontwikkelings- en hervormingscommissie heeft gezegd dat zij elektriciteitsbedrijven behulpzaam zal zijn voldoende grondstoffen in te kopen. En de sector zelf, verenigd in de China energieraad, heeft gezegd dat zij "tegen elke prijs" de vraag naar stroom en warmte in de winter zal garanderen.

Werk in uitvoering dus, al is onduidelijk waar de rekening precies zal worden neergelegd. Een ding is duidelijk: als de tweede economie ter wereld zegt dat zij brandstoffen gaat kopen en dat het prijskaartje niet belangrijk is, dan zal dat een verder opdrijvend effect op de prijzen van olie, gas en steenkool op de wereldmarkt hebben.

 

Stagnerende groei

Maar daarmee zijn we er nog niet. Als de fabriek van de wereld niet op volle kracht kan produceren, zullen we dat ook elders merken. Goldman Sachs schat dat 44 procent van de Chinese bedrijven door stroomtekort zijn getroffen. Die liggen niet allemaal stil, maar kunnen in ieder geval niet op volle kracht draaien. Om die reden heeft de zakenbank de verwachte groei van de Chinese economie voor dit jaar bijgesteld van 8,2 naar 7,8 procent. En we weten: China is de groeimotor van de wereldeconomie.

Dat zien we nu al in de cijfers terug. Volgens het Chinese statistiekbureau is de productie voor het eerst sinds de Corona-uitbraak in februari 2020 gekrompen. En dat is geheel aan het stroomtekort te wijten.

 

Wereldwijde productieketens

Als zoveel Chinese bedrijven hun productie op een lager pitje zetten, dan gaat dat gevolgen hebben voor wereldwijde productieketens. Allerlei producten en halffabrikaten worden dan onvoldoende geleverd of worden duurder. Dat gaat zowel de consument merken (zeker in feestmaand december), als de industrie die van Chinese onderdelen afhankelijk is.

Daar komt nog eens bij dat ook het zeetransport wordt getroffen. De haven van Tianjin, een van de tien grootste havens van China, heeft gezegd dat het de kranen wegens stroomuitval een deel van de dag stil moet zetten. Dat betekent dat producten, als ze al worden geleverd, langzamer worden verscheept. En het zeeverkeer is al van slag sinds de Corona-crisis. Het verschepen van een container van China naar Europa is in anderhalf jaar tijd zeven keer zo duur geworden.

 

Hogere voedselprijzen

Alsof het allemaal nog niet genoeg is, komen de stroomproblemen precies op het moment dat in China de oogst wordt binnengehaald. De verwerking van sommige landbouwproducten is energie-intensief omdat die kunstmatig worden gedroogd of moeten worden bewerkt (zoals soja).

Uitgerekend de provincies in Dongbei, het noordoosten van China, die het zwaarst door de energieschaarste zijn getroffen, spelen een belangrijke rol in China's voedselproductie. Als oogst niet op tijd wordt bewerkt verliest het aan kwaliteit of moet het zelfs worden afgeschreven. Dat zal voedselprijzen over de hele wereld opdrijven. Er is, kortom, veel aan gelegen dat China snel de stroomtekorten aanpakt. Maar zelfs als dat lukt zullen de prijzen voor veel producten waarschijnlijk stijgen.

 

Nu je hier toch bent: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij wel helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal. Voor de mensen die dat al deden: bedankt!

vrijdag 1 oktober 2021