Oplichters richten vizier op Chinese gemeenschap
Oplichters richten zich met misleidende spraakberichten in het Mandarijn specifiek op de Chinees-Nederlandse gemeenschap. De FraudeHelpdesk ontving tientallen klachten en in tenminste één geval is een aanzienlijk bedrag verduisterd (Update onderaan).
Eind september werd ik in een paar dagen tijd drie keer gebeld door twee mij onbekende, maar herkenbare 06-nummers. Na het opnemen werd een spraakbericht in het Mandarijn afgespeeld. Ik herkende wel een paar woorden, maar mijn Chinees is niet goed genoeg om het hele bericht helemaal te begrijpen.
Op social media zag ik een bericht voorbijkomen waarin iemand zich beklaagde over een spraakbericht van de Chinese ambassade in Nederland. Dat woord aan het begin had ik wél herkend: Zhongguo dashiguan, ofwel China's ambassade. Ik nam contact op met deze dame en het bleek dat zij het bericht op haar voicemail had aangetroffen.
Toets 8
Zij stuurde mij het audiobestand door, waarna ik het kon laten vertalen door een vriend die goed Chinees spreekt. Hij bleek de boodschap al te kennen, want zijn -Chinese- vrouw was ook al gebeld. Dat waren dus al drie mensen die met hetzelfde bericht waren benaderd.
In het spraakbericht zegt een vrouwenstem in het Chinees dat er een pakketje klaar ligt van de ambassade. Wie meer informatie wil moet het cijfer 8 intoetsen om met de klantenservice te worden doorverbonden. Het zal wel geen toeval zijn dat het geluksnummer 8 hiervoor is uitgekozen.
Modus operandi
Dat klinkt bekend, want dat lijkt erg op de werkwijze van criminelen die met de hulp van sms'jes, app'jes en spraakberichten proberen persoonlijke informatie af te troggelen en/of mensen te bewegen geld over te maken.
Ik besloot de nummers terug te bellen en kreeg verbaasde mensen aan de lijn die van niets zeiden te weten. Dat kan kloppen; oplichters maken gebruik van spoofing, letterlijk nabootsing. Dit is een techniek waarbij andermans telefoonnummer (of e-mailadres) zichtbaar wordt voor de ontvanger, zoals van de bank of gewoon een willekeurig nummer.
Geld weg
Ik was de hele kwestie eerlijk gezegd alweer vergeten, totdat in het nieuws kwam dat de Hoge Raad aangifte heeft gedaan omdat fraudeurs spraakberichten in het Engels versturen met de waarschuwing zogenaamd namens het "Supreme Court of The Netherlands" dat hun burgerservicenummer door criminelen wordt gebruikt of dat ze worden beschuldigd van criminele activiteiten. Wie de instructie volgt en 1 toetst wordt doorverbonden met iemand die probeert bank- en andere persoonlijke gegevens te verkrijgen.
Daarop nam ik contact op met de FraudeHelpdesk. Die is bekend met de spraakboodschap in het Mandarijn; 35 personen hebben daarvan de afgelopen maanden melding gemaakt, waarvan de meeste mensen met een Chinese achternaam. In tenminste één geval is het de criminelen gelukt bankgegevens los te krijgen waarna 40.000 euro van de rekening van het slachtoffer is afgeschreven.
Chinezen-lijst
Dé grote vraag is natuurlijk: hoe komen criminelen aan de telefoonnummers van mensen die tot de Chinees-Nederlandse gemeenschap horen of Nederlanders die betrokken zijn bij China? Daar weet de FraudeHelpdesk geen antwoord op. Het zou kunnen dat criminelen openbare bronnen zoals websites naspeuren op telefoonnummers en deze op nationaliteit indelen. Maar dat zou niet verklaren waarom ook mensen met een Nederlandse achternaam op de lijst terecht zijn gekomen.
Het meest waarschijnlijk, zegt de voorlichtster van de FraudeHelpdesk, is dat er een bestand door een datalek is verkregen. De hackers hebben die gegevens vervolgens doorverkocht aan telefonische oplichters. De FraudeHelpdesk kan uit het relatief gering aantal meldingen niet opmaken welk bestand dat geweest kan zijn.
Topje van de ijsberg
Met die informatie ga ik naar de Autoriteit Persoonsgegevens. Die heeft als beleid dat zij haar bekende datalekken (er geldt een meldingsplicht) nooit openbaart. Maar de woordvoerster is wel geïnteresseerd in de zaak. Zij roept personen die op deze wijze telefonisch zijn benaderd op daarvan melding te doen op de AP-website.
Bij de FraudeHelpdesk denken ze dat de 35 meldingen die daar zijn ontvangen weleens het tipje van een ijsberg kunnen zijn. De Chinees-Nederlandse gemeenschap is weliswaar niet zo groot, maar het zou kunnen dat bereidheid om bij de autoriteiten melding te doen minder hoog is. Bovendien zouden oudere Chinees-Nederlandse burgers wellicht vanwege de taalbarrière nog niet naar voren zijn getreden. Ook de FraudeHelpdesk roept mensen op melding te maken van eventuele oplichterspraktijken op de website.
UPDATE - Naar aanleiding van dit artikel meldden zich nog enkele personen bij mij die op deze manier zijn benaderd. Ook op WeChat-groepen van Chinese Nederlanders en Chinese expats circuleren waarschuwingen voor telefonische oplichting. Tientallen mensen zeggen op deze manier benaderd te zijn.
Er is sprake van drie verschillende spraakberichten die worden gebruikt. Naast de 'ambassade-variant' is er ook een Chinees spraakbericht dat namens DHL zegt te spreken en een namens de Hoge Raad ('het Hooggerechtshof').
Eén persoon die mij contacteerde had "uit nieuwsgierigheid" de instructies uit het spraakbericht gevolgd en het cijfer 6 ingedrukt (dat hoort bij de DHL-variant) en werd keurig doorverbonden met een Chineessprekende vrouw die zei namens 'de helpdesk' te spreken. Zij vroeg een aantal persoonlijke gegevens om "zijn identiteit te controleren". Toen hij een fictief burgerservicenummer doorgaf, was het afgelopen met de klantvriendelijkheid van de helpdeskmedewerkster en werd de verbinding verbroken.
Nu je hier toch bent: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij wel helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal. Voor de mensen die dat al deden: bedankt!
