Opinie: Kabinet, koop vaker Europese wapens!

Defensie krijgt er komend jaar structureel vijf miljard euro bij, zo is in de Voorjaarsnota vastgelegd. Dat geld brandt in de zakken van de Defensietop; er is een boodschappenlijstje opgesteld met toys for the boys, onder meer extra F-35 straaljagers (Lockheed Martin), kruisraketten (waarschijnlijk type Tomahawk van Raytheon), uitbreiding van het Patriot-luchtverdedigingssysteem (Raytheon) en MQ-9 Reaper-drones (General Atomics).

Bovendien moeten voorraden en wapens die aan Oekraïne zijn geleverd worden aangevuld. Om te bevorderen dat lidstaten hierbij samenwerken heeft de Europese Unie een aanmoedigingspremie van 500 miljoen euro beschikbaar. Ook wil de Europese Commissie dat lidstaten hun verdere investeringsbehoeftes afstemmen, samenwerken bij de inkoop en bij voorkeur bij Europese leveranciers afnemen. Om dat te stimuleren kunnen belangrijke Europese defensieprojecten van BTW worden vrijgesteld. Daarvoor moet eind dit jaar al een European Defence Investment Program zijn opgetuigd. Dat is ook goed nieuws voor de Nederlandse defensie-industrie, bestaande uit zo’n 300 bedrijven waar 20.000 mensen werken.

EU-landen kopen weinig samen in

Van de 36 miljard euro die EU-landen in 2020 uitgaven aan nieuw materieel en uitrusting werd slechts 4 miljard gezamenlijk ingekocht. Onderzoekers Danny Pronk, Dick Zandee en Adája Stoetman van Clingendael schreven onlangs een lezenswaardig rapport over nut en noodzaak van gezamenlijke inkoop en het versterken van de Europese defensie-industrie. Zij onderscheiden negen aanjagers voor Europese defensiesamenwerking, zoals standaardisatie van materieel (efficiënter inkopen, gezamenlijk onderhoud, uitwisselbaarheid etc), schaalgrootte van de industrie (nodig om steeds gecompliceerdere wapensystemen te blijven ontwikkelen) en verminderen van strategische afhankelijkheden. Of je nu voor of tegen een Europees leger bent; samen inkopen en ontwikkelen gaat versnippering tegen en maakt dat we voor hetzelfde geld onze krijgsmachten extra kunnen versterken. Meer bang for the buck dus.

Fixatie op Amerikaanse wapenindustrie

Het Nederlandse leger is van oudsher sterk op de Verenigde Staten georiënteerd, zoals ook uit het verlanglijstje blijkt. Nederland staat in de top-10 van exportmarkten voor de Amerikaanse defensie-industrie en is de grootste importeur binnen de EU.

En Amerika is nou eenmaal de grootste wapenexporteur ter wereld. Dankzij de fenomenale inkoopkracht van het Amerikaanse leger kan het state of the art wapensystemen ontwikkelen.

Maar is onze fixatie op de Amerikaanse defensie-industrie ook gewenst? We hebben het steeds vaker over strategische autonomie. De Corona-pandemie heeft ons ervan doordrongen hoe afhankelijk wij van China zijn. De oorlog in Oekraïne heeft onze energie-afhankelijkheid van Rusland blootgelegd. Terecht wordt gekeken hoe wij in strategische sectoren minder afhankelijk van anderen hoeven zijn.

De banden met de VS voelen vertrouwd. We hebben van oudsher veel aan onze samenwerking met de Amerikanen te danken. En toen wij in Europa na de val van de Muur ons vredesdividend potverteerden, garandeerden de Amerikanen onze veiligheid.

Maar tijden veranderen. De jaren onder president Trump hebben dat gedemonstreerd. In Europese hoofdsteden werd opgelucht ademgehaald toen Biden in januari 2020 werd geïnaugureerd. En de Oekraïne-oorlog heeft de NAVO gereanimeerd.

Europa moet eigen boontjes doppen

Het is geen gegeven dat dit zo blijft. Het is allesbehalve denkbeeldig dat er na de presidentsverkiezingen in 2024 weer een Trumpist in het Witte Huis komt. En de vraag is maar hoe die denkt over de levensvatbaarheid van NAVO, Poetins veldtocht helemaal niet in de context van internationaal recht en zelfbeschikking beziet of verlangt dat wij partij kiezen tegen China.

Welke politieke kleur de volgende president ook heeft; zolang de VS China als existentiële bedreiging beschouwen wordt de druk op Europa groter zijn eigen boontjes te doppen om het eigen territoir te verdedigen, zodat zij hun militaire inspanningen op de Indo-Pacific kunnen concentreren.

Alleen daarom al moet het kabinet niet overhaast besluiten de extra miljarden in de VS uit te geven, maar serieus werk maken van gezamenlijke Europese inkoop. Waar dat kan Made in Europe.

Nu je hier toch bent: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij wel helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal. Voor de mensen die dat al deden: bedankt!