Q&A: Sam Roggeveen over het Australische defensiebeleid

Je toont je sceptisch over het AUKUS-pact in jouw nieuwe boek, The Echidna Strategy (De Mierenegel Strategie). Wat maakt dit pact anders dan de bestaande, innige samenwerking met de VS?

"Het verschil zit hem in de impliciete verwachtingen van AUKUS ten aanzien van Australië. Wanneer je zoveel als 368 miljard Australische dollar (ongeveer 225 miljard euro) uitgeeft aan een onderzeebootvloot die alleen bedoeld is om de doelstellingen van de VS in de Aziatische Pacifische regio te ondersteunen, dan hebben de VS alle reden te veronderstellen dat die vloot zich in het geval van een conflict niet afzijdig zal houden. De belangrijkste AUKUS-functionaris van de Biden-regering, Kurt Campbell, zei dit ook min of meer in juni: "Als de VS onderzeeërs levert aan Australië is het niet dat we ze kwijt zijn. Ze zullen juist worden ingezet bij de dichtst mogelijke geallieerde macht." De Amerikanen denken dat AUKUS een krachtige nieuwe tak toevoegt aan hun Pacifische vloot. Dat maakt het veel moeilijker om straks een eigen afweging te maken en eventueel nee te verkopen."

Hier leven er zorgen over de Amerikaanse veiligheidstoezeggingen aan NAVO en Europa op de lange termijn. Hoe is die discussie in Australië?

"AUKUS demonstreert het standvastige geloof dat onze alliantie met de VS de sterkste garantie biedt voor onze veiligheid in de toekomst. De stemmen onder ons die Amerika's vastberadenheid om zijn strategische leiderschap in Azië te behouden ter discussie stellen zijn in de minderheid."

"Mijn redenatie is heel simpel: om een zo'n grote uitdaging als China aan te gaan, heeft de VS een heel goede reden nodig - een existentiële reden. Maar ondanks China's enorme welvaart en militaire macht vormt het geen bedreiging voor de VS, dat wordt beschermd door een enorme oceaan, het grootste leger ter wereld en duizenden kernwapens. China kan Amerika's veiligheidsbelangen in de kern helemaal niet bedreigen. Daarom betoog ik dat de VS de motivatie ontberen om zijn Aziatische bondgenoten te beschermen."

"Het belangrijkste bewijs daarvoor is het feit dat de militaire structuur van he Amerikaanse leger in Azië in de afgelopen dertig jaar nauwelijks is veranderd, ondanks dat China's leger een werkelijk verbluffende modernisering heeft doorgemaakt. Als de VS werkelijk van plan waren hun leiderschap te behouden, dan had het inmiddels sterk gereageerd. Maar dat is niet het geval. Ik denk dat de VS begrijpen dat China's verlangen een regionale grootmacht te worden een te grote uitdaging vormt en de inzet die op het spel staat te klein. Voor Amerika's bondgenoten betekent dit dat ze meer moeten doen om zichzelf te beschermen."

Het is opvallend hoe verschillende landen in de regio reageren op China's groeiende macht en invloed. Kijk alleen maar naar het verschil tussen Canberra en Wellington. Hoe kunnen we dat verklaren?

"Het antwoord is vooral geografie. Nieuw-Zeeland heeft jaren geleden de verstandige beslissing genomen het grootste deel van zijn strijdkrachten af te danken. De kans dat een buitenlandse macht ooit Nieuw-Zeeland militair zal bedreigen is uiterst klein, gegeven hoe ver het afligt van een potentiële tegenstander. Bovendien wordt Nieuw-Zeeland geografisch en door een bondgenootschap beschermd door Australië."

"Australië zelf heeft een minder goed uitgangspunt. Ja, we zijn beschermd door de fysieke afstand. Sterker nog, ik betoog in The Echidna Strategy dat afstand onze belangrijkste troef is uit defensie-oogpunt. Het kernprobleem van AUKUS is dat de onderzeeboten die we willen kopen die afstand effectief kleiner maken, terwijl we die juist zouden moeten exploiteren in onze strategie. Ten noorden van Australië ligt Indonesië, een regionale gigant die nabij is, maar niet altijd een betrouwbare partner. En allebei grenzen we aan het zeegebied van Zuidoost-Azië, waar China zijn maritieme macht kan projecteren, zoals we dat al in de Zuidchinese-Zee zien."

Het debat in Australië is soms op de rand van hysterisch anti-Chinees. Waar komt die angst voor een land dat 5.000 kilometer ver weg ligt toch vandaan?

"Ik ben het met je eens dat de toon soms enigszins hysterisch was. En ja, we liggen een eind van China af. Beijing ligt dichter bij Berlijn dan bij Sydney, wat hier vaak wordt vergeten in het debat. Maar tegelijkertijd moeten we niet China's rol hierin vergeten. Het heeft geprobeerd invloed uit te oefenen op onze binnenlandse politiek, aan de partij gelieerde organisaties hebben in Australië Chineestalige media opgekocht om op die manier CCP-propaganda te verspreiden en China heeft economische sancties opgelegd aan Australische exporteurs. China heeft bovendien zijn economische en diplomatieke tentakels uitgestrekt naar de Pacifische eilandstaten, wat vanouds tot de Australische invloedssfeer wordt gerekend. Dat heeft tot zorgen geleid dat China zich militair in onze buurt nestelt."

"Ik ben het niet altijd eens met de manier waarop hier wordt gereageerd op Chinese provocaties, maar ik vind wel dat Australië gerechtvaardigd is hier op te antwoorden."

Meer weten over Roggeveens boek The Echidna Strategy of als e-book bestellen? Klik dan hier.