Kieswijzer: het GL-PvdA-programma over China

Wat valt als eerste op: De meest voorkomende woordcombinatie in het programma is waarschijnlijk "Wij zorgen ervoor dat...". Veel beleidsvoornemens, maar niet altijd even concreet in hoe die moeten worden gerealiseerd.

China

Hoe vaak wordt China genoemd: ik turfde twaalf keer, waarvan acht in een speciale China-alinea.

• Voorkomen dat China onze economie en energietransitie in gijzeling kan nemen, door zuiniger om te gaan met energie en grondstoffen, toeleveringsketens diversifiëren en onmisbare goederen zoals groene technologie en medicijnen binnen Europa produceren.
• Afhankelijkheid buitenlandse technologie maakt ons kwetsbaar voor Chinese spionage (en "Amerikaans surveillancekapitalisme"). EU moet regels maken, technologische ontwikkeling ondersteunen en er moet een Europese cloud komen.
• Stoppen Aziatisch racisme in Nederland. 
• Nederland moet in de EU het voortouw nemen voor een Europees China-beleid. Handeldrijven is van belang, maar er moet worden gewerkt aan het versterken van de weerbaarheid en autonomie, zoals tegengaan ongewenste Chinese invloed in bedrijven en kritieke infrastructuur. 
• Maar ook: China aansprakelijk stellen voor mensenrechtenschendingen, waaronder de genocide op de Oeigoeren (hier wordt een kwalificatie gebruikt die veel verder gaat dan het kabinetsbeleid. En wat betekent aansprakelijk stellen?; FS).
• Met gelijkgestemde landen duidelijk maken dat steun aan de Russische oorlog of aanval op Taiwan ernstige consequenties zal hebben.

Geopolitiek

• Investeren in diplomatie, defensie en internationale samenwerking om veiligheid en bestaanszekerheid te verdedigen. Bevorderen internationale rechtsorde, mensenrechten en internationale solidariteit.
• Versterking Europese diplomatie, meerderheidsbesluitvorming op onderdelen van buitenlands beleid.
• Steviger toezicht op rechtstaat en democratie bij EU-lidstaten.
• Afhankelijkheid van de VS maken Nederland kwestbaar op veiligheidsgebied. Er moet een nieuwe Europese veiligheidsstructuur komen met een sterke Europese defensiepijler binnen de NAVO. Europese samenwerking bij ontwikkelen en aankoop wapens. Voldoen aan NAVO-norm 2%. 
• Nederland moet het voortouw nemen bij afspraken over wapenbeheersing. Kernwapens de wereld uit.
• De VN geeft het beste perspectief op aanpakken van mondiale problemen. Daarom VN niet “prijsgeven aan autocratische regimes”, maar hervormen en versterken. GL-PvdA pleit voor een EU-zetel in de V-raad (benieuwd wat Frankrijk daarvan vindt; FS).
• Rechten van de Mens vormen de hoeksteen van Nederlands internationale inzet. De overheid moet transparant zijn over de afwegingen met betrekking tot samenwerking met autocratische staten.
• Ondersteunen van arrestatiebevelen Internationaal Strafhof voor verdachten van misdaden tegen de menselijkheid "door sleutelfiguren binnen autoritaire regimes" (Dat wordt wat als je het eerder over genocide hebt; FS).
• Kennisdeling en grondstoffenpartnerschappen met het mondiale Zuiden. Hervorming WTO met meer ruimte voor belangen mondiale Zuiden.
• Schenken aan politieke partijen wordt onmogelijk voor bedrijven of stichtingen. Schenkingen boven 1000 euro worden openbaar. Lobbyregister voor ambtenaren en politici.

Open economie

• Groene en rechtvaardige industriepolitiek waarbij keuzes worden gemaakt welke economische activiteiten nog worden gefaciliteerd. Overheid gaat mee-investeren in innovatie,maar ook meedelen in de winst.
• Nationale technologiestrategie gericht op innovatie in sectoren die urgente maatschappelijke uitdagingen oplossen.
• Geen plek voor bedrijven die alleen maar winstgevend kunnen zijn door arbeidsmigranten uit te buiten. Arbeidsmigratie zal vanzelf afnemen als de lonen stijgen.
• Handelsverdragen eerlijk en groen vernieuwen.
• Verbod op financiering van activiteiten die mensenrechten, biodiversiteit, dierenwelzijn of ecosystemen ernstige schade toebrengen.
• Uitbreiding van de EU met Oekraïne, mits…
• Afschaffen belastingvoordeel expats (GL-PvdA gaat er abusievelijk vanuit dat expats een belastingkorting van 30% genieten. Dat is onjuist. Zij betalen geen belasting over de eerste 30% van hun inkomsten; FS).

Opmerkelijk: het programma is tekstueel goed geschreven, maar toch is er ook nog een heldere-taalversie.

Conclusie: GL-PvdA heeft een betrekkelijk genuanceerde geopolitieke visie. Niet per se transatlantisch, maar vooral Europees. Niet Chinafobisch, maar met oog voor de voor- én nadelen van die relatie. En het voornemen transparantie te betrachten bij moeilijke afwegingen in de samenwerking met autoritair geleide landen is ook weleens leuk.

Volgende keer: de PVV.