Q&A: John Gruetzner over Chinabeleid van Canada

De VS beschouwen de opkomst van China als een existentiële dreiging voor hun suprematie als wereldmacht. Hoe kijkt men in Canada hiernaar in het licht van veiligheid en welvaart?

“De Canadese regering en het parlement zijn bezorgd, maar we zien geen grote verschuivingen van middelen als reactie hierop. Het is in Ottawas en Beijings belang om te blijven samenwerken waar dat nodig is. Canada moet proberen de rationele en irrationale aspecten van wat beiden landen zeggen en doen te begrijpen."

"Echter, de Canadese regering heeft in de Indo-Pacificstrategie een toezegging gedaan om handelsdiversificatie en tegenwicht tegen China in de regio te bevorderen door middel van hulp bij regionale veiligheid en economische ontwikkeling. Het gaat dan in theorie om 2,4 miljard Canadese dollar over vijf jaar (ongeveer 16,3 miljard euro)."

"De publieke opinie over China's buitenlandbeleid is negatief. De Twee Michaels (Michael Spavor en Michael Kovrig die lange tijd vastzaten in een Chinese cel op beschuldiging van spionage, wat in Canada als willekeurige detentie werd beschouwd; FS), zorgen over pogingen verkiezingen te beïnvloeden die momenteel worden onderzocht, de erfenis van Covid die maar langzaam verdwijnt en Xi’s veronderstelde steun voor Poetins oorlog zijn de belangrijkste redenen waarom het beeld de laatste vijf jaar is verslechterd. Met uitzondering van de oorlog in Oekraïne, vormen deze geen existentiële bedreigingen voor Canada, maar ze vragen wel stuk voor stuk om een antwoord.”

De Canadees-Chinese relatie is behoorlijk turbulent geweest in de afgelopen jaren. Zien we -net als in de VS- een begin van normalisatie van de verstandhouding of verslechtert die nog steeds?

“Wang Yi en onze minister van buitenlandse zaken, Mélanie Joly, hebben een telefonisch onderhoud gehad en elkaar ontmoet in de marge van de veiligheidsconferentie in München. Er zijn geruchten dat zij dit jaar Beijing zal bezoeken. Iets waar ik voor ben. Dialoog is altijd gezond, zelfs als je het alleen eens bent het oneens te zijn.”

Ondanks die spanningen is China nog steeds een belangrijke handels- en samenwerkingspartner. Wat moet de Canadese regering in uw ogen doen?

“Mijn persoonlijke opvatting is dat we zo goed mogelijk op het niveau van ministers uitwisselingen moeten hebben. Om de spanningen in de regio te verminderen zouden we tegelijkertijd moeten proberen een dialoog op gang te brengen met Noord-Korea met als doel een ambassade te openen in Pyongyang. Dit als eerste stap voorwaarts met een onzekere uitkomst, maar het proberen waard.”

“De reden dat we toenadering moeten zoeken tot Noord-Korea, is naar mijn mening om de mogelijkheid te reduceren dat het een tweede Belarus wordt. Het is duidelijk dat als Poetin de oorlog verliest, Xi daar lering uit zal trekken. Net zoals het duidelijk is dat als Poetin wint in de zin van territorium uitbreiden Xi daarvan zal leren."

"Tot nu toe is niet duidelijk wie als eerste vanuit militair perspectief zal instorten, Rusland of Oekraïne. Hoe dan ook is het aan alle belanghebbenden om vrede boven oorlog te prioriteren. Grote problemen als klimaat, schulden, biodiversiteit en demografie vragen om constructieve bilaterale relaties om een gezamenlijke, multilaterale aanpak mogelijk te maken.”

Canada is een Arctische natie; een groot gedeelte van het land grenst aan het Poolgebied of ligt daar zelfs in. Er zijn grote veranderingen op komst. China toont nadrukkelijk zijn belangstelling voor het gebied vanwege de aanwezigheid van grondstoffen en de noordelijke zeeroute. Hoe wordt daar in Canada over gedacht?

“Ik weet niet wat de meeste Canadezen hiervan vinden. Ik weet wel dat hier in Canada bij verkiezingen weinig interesse is voor buitenlandse kwesties.”

In Europa zetten wij ons schrap voor een mogelijke terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis. Wij vrezen een eind van de NAVO. Wat zou Canada’s positie in dat geval zijn?

“Als Trump wordt gekozen zal hij waarschijnlijk eerder de NAVO uitdagen dan Amerika onmiddellijk terugtrekken. Mocht dat toch gebeuren dan zullen Canada en de Europese Unie waarschijnlijk samen verder gaan. Zij beschikken qua BNP en bevolking over voldoende basis om zichzelf tegen Rusland te verdedigen mocht dat nodig zijn.”

“De drones die Oekraïne in de Zwarte Zee inzet roepen de vraag op hoe haalbaar het voor het Volksbevrijdingsleger zal zijn Taiwan te bedreigen, anders dan middels een blokkade. Maar tegelijkertijd is China nu al wereldleider van drones voor civiel gebruik en ik vermoed dat het dat ook snel zal zijn voor militaire drones. Idealiter zal het nooit zover komen. Daarom blijft dialoog met het Chinese leiderschap ook belangrijk.”