Quickscan: China en de samenwerking tussen Rusland en Noord-Korea

1) De banden tussen Rusland en Noord-Korea gaan ver terug. Nadat de Sovjet-Unie op de valreep van WO II in augustus 1945 de oorlog aan Japan had verklaard, bezette het Rode Leger het noorden van Korea, dat vanaf 1910 door Japan was gekoloniseerd.

 

2) Kim Il-sung werd door hen in 1948 als president aangesteld. Gedurende de oorlog was Kim naar de Sovjet-Unie gevlucht, daar getraind en was majoor in het Rode Leger.

 

3) De Sovjet-Unie erkende zijn regering niet alleen als die van het noordelijke deel van Korea, maar later in 1948 ook als rechtmatige regering van heel Korea.

 

4) In 1950 besloot Kim tot de invasie van Zuid-Korea, dat door de Verenigde Staten was bevrijd en waar twee jaar eerder de Republiek Korea was uitgeroepen. Nadat Zuid-Korea onder de voet dreigde te worden gelopen, intervenieerde de VN en stuurde de VS en zijn bondgenoten troepen. Ook Nederland zond militairen.

 

5) De door het Westen geleide alliantie sloeg de Noord-Koreanen ver terug. Stalin koos ervoor zich afzijdig te houden, maar de Chinese regering vreesde Amerikaanse troepen aan zijn grens en besloot Noord-Korea te helpen. Mao wilde geen directe confrontatie, maar stuurde wel honderdduizenden ‘vrijwilligers’.

 

6) Deze steun was succesvol, in die zin dat de VN-coalitie werd teruggedrongen tot de 38ste breedtegraad. Op 27 juli 1953 werd een staakt-het-vuren overeengekomen, die nog steeds van kracht is.

 

7) Vanaf dat moment was niet de Sovjet-Unie, maar China Noord-Korea’s belangrijkste vriend in de wereld; “zo dichtbij als tanden en lippen”. In 1961 sloten China en Noord-Korea een verdrag voor hulp en samenwerking. Het is tot op de dag van vandaag het enige defensieverdrag dat China verplicht een ander land militair bij te staan.

 

8) Toen China begin jaren ’70 relaties met de VS aanknoopte, kwam de relatie met Noord-Korea onder druk. Die werd nog groter toen China in 1979 de Open Deur-politiek afkondigde en om economische redenen de banden met Zuid-Korea aanhaalde.

 

9) Ondertussen werd Noord-Korea economisch steeds afhankelijker van China. Dat bleef steun geven uit angst dat het regime in Pyongyang ineen zou storten en een enorme vluchtelingenstroom op gang zou komen.

 

10) De ontwikkeling van een eigen kernwapen vormde een nieuwe splijtzwam met China. Beijing voelde daar niets voor; het kon alleen maar tot extra militaire inspanning van Zuid-Korea, Japan en Amerikaanse bemoeienis leiden. Bovendien zou Noord-Korea zich op enig moment in de toekomst ook tegen China kunnen keren. Zoals alle kernmachten in de wereld is ook China tegen verdere proliferatie.

 

11) Nadat Noord-Korea in 2003 het non-proliferatieverdrag opzegde, werden onderhandelingen gevoerd om het land van een kernwapen af te houden (Zeslanden-overleg). China speelde hier een belangrijke rol in. Beijing veroordeelde in 2006 de eerste Noord-Koreaanse atoomtest en stemde in de VN-Veiligheidsraad in met economische sancties.

 

12) Het regime in Pyongyang ging echter onverdroten verder en speculeerde erop dat China uit angst voor destabilisatie van zijn buurland de economische banden niet zou doorsnijden. Wel onthield China zich in de V-raad in 2016 na Noord-Koreaanse rakettesten van stemming, hetgeen strengere sancties mogelijk maakte. Dit tot onvrede van de Noord-Koreaanse top.

 

13) In 2012 was Kim Jung-un aan de macht gekomen, de derde opeenvolgende president van de Kim-dynastie. Hij koos nadrukkelijk voor een eigen koers. Een van de eerste dingen die hij deed was het doden van zijn oom Jang Song-thaek, die als liaison van Beijing in Pyongyang werd beschouwd.

 

14) In 2018 en 2019 had Kim drie ontmoetingen met toenmalig president Donald Trump. Dit tot groot wantrouwen van de Chinese leiders. Snel werden vijf meetings van Kim met president Xi Jinping georganiseerd.

 

15) Midden 2015 reisde Kim naar Rusland voor een ontmoeting met Poetin en in september 2023 opnieuw. Aangenomen wordt dat Noord-Korea toen al artilleriegranaten aan Rusland leverde.

 

16) Op 18 juni 2024 bracht Poetin een bezoek aan Pyongyang. Beide leiders tekenen een strategisch samenwerkingsverdrag dat in wederzijdse verdediging voorziet. Kim beloofde de volle steun voor de Russische oorlog in Oekraïne. Twee pariastaten hebben elkaar gevonden.

 

17) Op 23 oktober melden Zuid-Koreaanse en Amerikaanse bronnen dat Noord-Korea 3.000 militairen naar Rusland heeft gezonden. Een paar dagen later wordt dat formeel door het Witte huis bevestigd.

 

18) Rusland zou in retour Noord-Korea helpen zijn leger te moderniseren en met economische steun de sanctiedruk verlichten.

 

19) Geopolitiek analisten vragen zich nu af: speelt Beijing een dubbelrol door Poetins veldtocht indirect via Pyongyang te steunen?

 

20) Dat zou kunnen, maar dat zou wel een majeure beleidswijziging zijn. China heeft niet veel op met de oorlog in Oekraïne. Die brengt voor China veel nadelen met zich mee. Zolang Rusland de oorlog niet verliest, is er voor China geen reden zijn beleid te wijzigen.

 

21) De enige reden dat de Chinezen Poetin niet keihard laten vallen is dat ze hem later nodig denken te hebben. Zij zien in nauwe Chinees-Russische banden een verzekeringspolis tegen de VS.

 

22) Sterkere banden tussen Poetin en Kim betekenen per definitie (verdere) verzwakking van de invloed van Beijing in Pyongyang. Het is schieten onder China’s duiven.

 

24) Tenslotte brengt de Russisch-Noord-Koreaanse toenadering ook met zich mee dat Zuid-Korea dichter tegen de VS aankruipt voor zijn veiligheid. Dat betekent meer Amerikaanse wapens en mogelijk ook militairen op het Koreaanse schiereiland.

 

25) Om die redenen denk ik dat China geen voorstander is van het sturen van Noord-Koreaanse militairen naar het slagveld en ze zullen niet aanmoedigen dat het conflict in Oekraïne via deze U-bocht dichterbij komt.

 

 

Je kunt mij helpen: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal of met creditcard. Voor de mensen die dat al deden: bedankt!

dinsdag 29 oktober 2024