Opinie: EU moet heldere doelen stellen nu Trump is gekozen

Zelf wordt de zojuist gekozen 47ste president van de Verenigde Staten niet moe om te herhalen dat er geen probleem is dat hij niet kan oplossen. Donald Trump is immers naar zijn eigen zeggen de man die het sluiten van een deal tot kunstvorm heeft verheven. Maar welke deal precies? Een einde aan de oorlog in Oekraïne? Dat kan, maar het maakt nogal uit of dat langs de route is door de steun aan Kyiv te beëindigen of door Poetin tot concessies te dwingen.

Vrede in het Midden-Oosten? Trump zal niet snel zijn vriend Benjamin Netanyahu laten vallen, maar onvoorwaardelijke steun aan Israël is geen garantie op duurzame vrede en veiligheid. De veiligheid van het Amerikaanse volk garanderen? Natuurlijk wil hij dat, maar de vraag is of dat het beste door isolationisme of multilateralisme kan worden bereikt. De realiteit is dat we nauwelijks een idee hebben hoe Trump zijn doelen wil bereiken. En hij zelf misschien ook wel niet.

Made in China

En dat brengt ons bij zijn grootste uitdaging: de relatie met China. Republikeinen en Democraten delen hun zorgen over wat de opkomst van China voor de Amerikaanse veiligheid, welvaart en wereldwijde hegemonie betekent. In China werd dan ook wel gegrapt dat een keus tussen Trump of Harris gelijk staat aan de keus tussen twee gifbekers. Trump heeft meermalen gezegd dat hij Made in China opnieuw importheffingen wil opleggen. Net zoals hij dat in 2018 besloot en ditmaal tot wel 60 procent. Dat zou een contraproductieve maatregel zijn, maar hij is ervan overtuigd dat andere landen Amerika afzetten en dat importheffingen een geschikte methode zijn dat te corrigeren.

Het ligt dus voor de hand te veronderstellen dat hij deze verkiezingsbelofte zal uitvoeren. Of toch niet? Het kan evengoed dat hij net zoals in 2017 een deal zal proberen uit te onderhandelen met president Xi Jinping. Iets waar de Chinezen niet a priori afkering van zullen zijn, al was het maar om tijd te winnen.

In dit verband is het interessant te kijken naar de rol van Elon Musk. Hij financierde Trumps campagne, stond samen met hem op het podium om kiezers toe te spreken en bracht als een van weinige vertrouwelingen met hem en zijn familie de verkiezingsavond door op Mar-a-Lago. Wat je er verder ook van vindt, Musk heeft het oor van de aankomende president.

Taiwan

Drie grote kwesties komen dan samen: allereerst de Big Tech-sector. Die zal Musk niet willen beknotten en dat zal daarmee tot een conflict met de Europese Unie kunnen leiden. Ten tweede Musks tot voor kort onbekende contacten met Vladimir Poetin. Die twee belden de afgelopen twee jaar enkele malen met elkaar om de situatie in de wereld te bespreken, onthulde de Wall Street Journal vorige maand. En ten derde de enorme zakelijke belangen van Musk in China, die hem meermalen naar dat land bracht waar hij in april nog door premier Li Qiang persoonlijk werd ontvangen.

Eerder zei hij al eens dat Taiwan integraal deel van de Volksrepubliek uitmaakt en afgelopen zomer suggereerde zijn bedrijf SpaceX dat zijn Taiwanese toeleveranciers er beter aan doen hun productie van het eiland te verplaatsen.

Trump heeft weleens gezegd dat hij zijn onvoorspelbaarheid als een kracht beschouwt. In het zakenleven is dat misschien ook zo. In de geopolitiek is het een eigenschap die miscalculaties in de hand werkt. Voor bondgenoten is onzekerheid over intenties en doelstellingen vervelend. In de relatie met geopolitieke rivalen heeft het potentieel fatale gevolgen.

Europe First!

Wat betekent dit voor de Europese Unie? Uiteraard overheerst in Brussel en de andere Europese hoofdsteden onzekerheid over wat Trump zal gaan doen. Het is dan ook zaak niet lijdzaam af te wachten, maar om zelf het initiatief te nemen door de periode tot zijn inauguratie op 20 januari te gebruiken om kraakheldere uitgangspunten te formuleren. Dat zouden deze vier nee’s en mogelijk één ja kunnen zijn:

• Handelsbeperkingen kunnen alleen binnen de spelregels van de wereldhandelsorganisatie worden opgelegd. Protectionisme is onacceptabel. Het WTO dispuutmechanisme moet worden hersteld.
• De EU zal Oekraïne blijven steunen in zijn streven naar vrede. Plotseling stoppen van economische en militaire steun is niet de weg daartoe.
• Om consumenten en bedrijven te beschermen zijn alle (tech)bedrijven die op de interne markt actief zijn onderworpen aan Europese regelgeving.
• De EU kiest geen partij in de rivaliteit tussen de VS en China, maar streeft naar een constructieve samenwerking met beiden.
• Het internationale recht is leidend bij het zoeken naar een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict. Humanitaire hulp voor burgers in Gaza is dringend noodzakelijk.

Je kunt mij een beetje helpen: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal of met creditcard. Voor de mensen die dat al deden: bedankt!