Q&A: Rob Savelberg over Bondsdagverkiezingen

Speelt buitenlandbeleid überhaupt een rol bij deze Bondsdagverkiezingen of draaien die vooral om nationale thema’s?

"Jazeker speelt het buitenlandse beleid een stevige rol bij de Duitse stembusgang. De oorlogen in Oekraïne en in het Midden-Oosten baren de oosterburen grote zorgen. En vanwege het imperiale gedrag van de Amerikaanse president krabben de Duitsers zich verbaasd achter de oren."

"Inzake de invasie van Oekraïne steunt een meerderheid van de Duitse burgers Kiev al drie jaar. De linkse minderheidsregering en de conservatief-liberale oppositie willen sancties en strenge maatregelen tegen Rusland voortzetten. De relatie tussen China en Moskou bekijken veel Duitsers met argusogen. Ook de dreiging tegen Taiwan wordt waargenomen, evenals de soldaten uit Noord-Korea die in de Oekraïne aan de kant van het Kremlin vechten."

"De rol van de Europese Unie is belangrijk en Duitsland is in de EU het grootste land met de sterkste economie. De Amerikaanse tol-eisen belasten de Duitse economie en de oorlogsdreiging tegen Groenland en Gaza dwingt Berlijn om partij te kiezen. Washington wil minder aan Oekraïne betalen en president Trump toonde al interesse in de bodemschatten in de Donbas-regio."

"Voorts is er onzekerheid over de situatie in het Midden-Oosten; de broze wapenstilstand tussen Tel Aviv en Gaza staat ter discussie. Berlijn wil meer vluchtelingen naar Syrië uitwijzen nu heerser Assad daar is afgezet. De Duitse regering pleit al decennia voor een tweestaten-oplossing tussen Israël en Palestina. Met de imperiale plannen van Trump komt de stabiliteit verder in het geding."

 

Zijn er veel verschillen in hoe de verschillende partijen en hun lijsttrekkers naar China kijken? De zittende coalitie leek in ieder geval hopeloos verdeeld op dit punt.

"Er zijn dikke verschillen. De conservatieve CDU/CSU, die in de peilingen leidt, was altijd pragmatisch. Oud-kanselier Merkel reisde vaak naar China, Duitse autobedrijven deden er gouden zaken."

"De helft van de omzet van deze ondernemingen kwam uit China. Maar de afzet daalt inmiddels snel. China wordt steeds meer als strategische rivaal in plaats als partner gezien. Ook Chinese schepen worden bij sabotage van kabels in de Oostzee gespot. Enkele spionnen zijn in Duitsland opgepakt."

"Bij De Groenen, een linkse milieupartij, was er grote scepsis tegenover Beijing. De liberale FDP had, toen ze nog in de regering zat, moeite met mensenrechtenschendingen. Anderzijds moest het Duits-Chinese bedrijfsleven kunnen floreren. De SPD was het meest pragmatisch als middenpartij.""

De rechtsnationale AfD wil betere relaties met China. Hun lijsttrekker Alice Weidel werkte jarenlang als econome in China, onder meer voor grote banken en verzekeraars. Ook de linkse BSW en Die Linke hebben van oudsher betere relaties met Beijing. Die partijen hebben een marxistische achtergrond."

 

De hamvraag is natuurlijk hoe de AfD het gaat doen. Is het denkbaar dat zij deel gaat nemen in een volgende regering?

"De AfD is op papier de tweede partij in de Duitse peilingen. Vooralsnog is het ondenkbaar dat zij deel uitmaken van een volgende federale regering. Ze halen weliswaar een vijfde van het electoraat, maar de andere tachtig procent wil pertinent niet met de pro-Russische nationalisten samenwerken. Bij hun lijsttrekker voor het Europees Parlement werd onlangs een vermeende spion uit China als medewerker gearresteerd."

 

De zittende coalitie maakte geen daadkrachtige indruk en leek vooral met zichzelf bezig. Kan Duitsland zich herpakken en een sturende rol binnen de Unie oppakken?

"De links-liberale coalitie van kanselier Olaf Scholz kreeg sinds 2021 zware thema’s te verwerken. In de corona-pandemie moesten 84 miljoen Duitsers en miljoenen bedrijven geholpen worden. Een jaar later startte de veldtocht van Moskou tegen Oekraïne. Berlijn betaalde al 28 miljard euro aan Kiev."

"Medio 2022 stopte Poetin de levering van goedkoop gas via Nord Stream naar Duitsland. De inflatie werd torenhoog, net als de energieprijzen. Berlijn kreeg de inflatie onder controle, burgers en bedrijven werden met hun stroomrekeningen geholpen, gas kwam uit Qatar, Noorwegen en Nederland."

"De coalitie heeft dus wel degelijk veel gedaan, maar de communicatie van kanselier Scholz was gebrekkig en de partijleiders Lindner (Liberalen) en Habeck (Groenen) waren niet altijd op consensus en compromis gericht."

"Angela Merkel, die zestien jaar in Berlijn regeerde, had geluk dat zij niet met invasie, inflatie en hoge energieprijzen te maken had, de pandemie raakte Duitsland ook hard."

 

Duitsland heeft altijd een pragmatische houding ten aanzien van China ingenomen. Zal dat zo blijven of is er in de maatschappij toch sprake van een veranderende houding ten aanzien van Beijing?

"Het Duitse bedrijfsleven doet momenteel minder goede zaken in China. Het Aziatische land wordt niet meer zoveel als partner, maar als strategische rivaal gezien. Via de EU worden goedkope Chinese producten van bijvoorbeeld Temu argwanend bekeken, net als de Chinese app TikTok."

 

In hoeverre speelt Trump in het Witte Huis een rol ten aanzien van hoe er in Berlijn naar de wereldpolitiek wordt gekeken?

"Door het imperiale gedrag van Trump en zijn adviseur Elon Musk zijn vooral linkse Duitsers sceptischer over het transatlantische partnerschap. Maar samenwerking met Moskou is vanwege de oorlog in Oekraïne grotendeels verdacht. En je hoort in Duitsland vaak het gezegde: Moskou is de storm, China is echter de klimaatverandering."

 

 

 

Begin het Jaar van de Slang goed: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij wel helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal. 

donderdag 13 februari 2025