Corruptie-onderzoek naar toezichthouder staatsbedrijven

Het is een flauwe woordspeling, maar het corruptieonderzoek naar huidige en oud-topmannen van de China National Petroleum Company breidt zich als een olievlek uit. Zondag meldt staatspersbureau Xinhua dat Jiang Jiemin onder het vergrootglas wordt gelegd van de corruptiewaakhond van de partij.

Jiang is momenteel de hoogste baas van de commissie die toeziet op ruim honderd grote staatsbedrijven. Hij wordt verdacht van 'ernstige disciplinaire overtredingen'. Het éénregelige bericht bevat niet meer informatie, maar doorgaans wordt daarmee corruptie bedoeld.

Chinese Draaideur

Voordat Jiang in maart in functie trad, was hij de hoogste baas bij CNPC. En juist dat bedrijf is de afgelopen dagen het middelpunt van een uitdijend corruptieonderzoek. Afgelopen dinsdag werden vier hoge CNPC-functionarissen onder begeleiding van hun bureau weggevoerd.

En vrijdag meldde een krant in Hong Kong dat op het hoogste niveau een onderzoek is gelast naar Zhou Yongkang, die in de jaren '90 het rugnummer 1 droeg bij CNPC. Zhou en Jiang werkten bijna dertig jaar samen en Zhou wordt ook als politieke mentor van Jiang gezien. Het is in China heel gebruikelijk dat politici, partijleiders en topmannen van staatsbedrijven in hun carrière meerdere malen van rol wisselen in wat ook wel de Chinese Draaideur wordt genoemd.

Weerstand breken of politieke motieven

Met het onderzoek naar Jiang begint de anti-corruptiecampagne van president Xi Jinping serieuze vormen aan te nemen. Jiang wordt als een belangrijke speler gezien in de economische hervormingen die het kabinet wil doorvoeren. Om economische groei te bevorderen moeten monopolistische staatsbedrijven concurrentie van private ondernemingen krijgen. Ook wordt overwogen de winsten van staatsbedrijven af te romen ten gunste van de algemene middelen. Vanuit de staatsbedrijven is er veel weerstand tegen die plannen. Sommige analisten zien in de corruptiebeschuldiging tegen Jiang een actie om de staatsbedrijven terug in hun hok te krijgen. Anderen zien een patroon in de corruptiezaken tegen CNPC-medewerkers. Zij vermoeden dat van onderop wordt toegewerkt naar Zhou. Als zijn oud-medewerkers eerst worden onderzocht, bestaat de kans dat zij aan het onderzoek meewerken om strafvermindering te krijgen. Dat vergroot de kans belastend materiaal tegen Zhou te verzamelen.

UPDATE - Dinsdag maakte staatspersbureau Xinhua bekend dat Jiang uit zijn functie is ontheven.