Filipijnen boos over Chinees beton

Filipijnse vliegtuigen hebben gezien hoe Chinese kustwachtvaartuigen zaterdag grote betonblokken in zee hebben gegooid bij het Scarborough Rif. Dat zei de staatssecreatris van defensie Voltaire Gazmin vandaag bij een hoorzitting van het Filipijnse parlement. Hij liet daarvan ook luchtfoto's zien.

Volgens Gazmin overtreedt China daarmee een afspraak uit 2002 om geen activiteiten in omstreden gebied te ondernemen in afwachting van een definitieve oplossing van het conflict. Manilla is bang dat de betonblokken een voorbode zijn van meer bouwactiviteiten. "Eerst storten ze betonblokken, dan bouwen ze een pier en voor je het weet staat er een garnizoen", zei Garmin tegen verslaggevers.

Aantrekken en afstoten

De Chinezen hebben een goed moment gekozen. Juist deze week is in de Zuidchinese stad Nanning een gezamenlijke handelsbeurs voor China en de Asean-landen. De Chinese premier Li Keqiang zei daar dat zijn land bereid is om een oplossing voor territoriale conflicten in de regio te vinden door middel van vriendschappelijke gesprekken. Het is de gebruikelijke Chinese tactiek van afstoten en aantrekken.

Die boodschap kon hij overigens niet persoonlijk overbrengen aan de Filipijnse president Benigno Aquino, want die zag af van een bezoek aan de handelsbeurs nadat Chinezen hem te verstaan hadden gegeven dat hij alleen welkom was als de Filipijnen hun arbitrageverzoek bij de VN intrekken.

Afspraken over afspraken

Zowel in de Oostchinese, als de Zuidchinese Zee zijn er diverse territoriale disputen over eilandjes, riffen en zandbanken, maar vooral over de controle over vaarroutes, bodemschatten en visgronden. China beschouwt het grootste deel van de zee tussen Vietnam en de Filipijnen als binnenwateren. In 2002 maakten China en de Asean-landen de afspraak de status quo in het gebied te handhaven in afwachting van een Code of Conduct, een gedragscode het gebied te beheren en te ontwikkelen in afwachting van een definitieve afspraken tot welk land de zee behoort. Over die gedragsregels wordt al meer dan tien jaar vruchteloos onderhandeld.

De Filipijnen hebben na lang aarzelen de stap genomen om het vraagstuk van de zeggenschap over een eilandengroep aan de VN voor te leggen. Experts zeggen dat Manilla weinig keus heeft, omdat het feitelijk geen machtsmiddelen heeft om het gebied te controleren, terwijl China er met zijn spierballen rolt. De machthebbers in Beijing zijn woedend over de unilaterale stap; zij willen alleen direct zakendoen met de Filipijnen en weigeren bemoeienis van multinationale organisaties als de VN of Asean.