Vijf vragen over China's rol op de G20-top

Wat is de agenda van Xi Jinping?

Primair economie, secundair economie en dan nog eens economie. Voor China is de G20 een orgaan om economische afspraken te maken. Strikt genomen is het dat ook, maar omdat de leiders van de grote landen elkaar niet zo vaak ontmoeten staan er ook andere punten op de agenda. Gisteren sprak het Chinese ministerie van buitenlandse zaken al de wens uit dat de top niet overschaduwd zou worden door de kwestie Syrië. Voor China is herstel van de wereldeconomie een veel belangrijker probleem. Xi's toespraak donderdag ging dan ook alleen over economische hervormingen.

Waarom is China eigenlijk tegen ingrijpen in Syrië?

Het buitenlands beleid van China kent een lange traditie van non-interventie. Wij bemoeien ons niet met jullie binnenlandse aangelegenheden en we verwachten dat jullie dat ook niet bij ons doen. China is huiverig voor landen die uit ideologische motieven willen ingrijpen in het buitenland. Voordat je het weet keert zich dat een keer tegen China! Daarom gaat het in de Veiligheidsraad van de VN ook vaak op de rem staan bij moties die militaire consequenties hebben.

Economisch gezien is Syrië van geen enkele betekenis voor China. Als er al een direct belang is, dan is dat China's steun voor zijn bondgenoten Rusland en Iran.

En er is nog een belangrijk punt: China's leiders zijn panisch voor binnenlandse onrust. De eerste reflex bij onrust in andere landen is daarom altijd de zittende leider steunen. Dat levert China veel krediet op bij leiders in de hele wereld, die in de Chinezen een betrouwbaarder partner zien dan in veel westerse landen. Die laten je na jaren trouwe dienst zo maar vallen als ze dat uitkomt, kijk naar Mubarak in Egypte.

Maar China keurt het gebruik van gifgas toch niet goed?

Nee, dat doet het niet. China heeft zich in 1993 aangesloten bij het Verdrag Chemische Wapens. Maar China is er niet van overtuigd dat gifgas door de Syrische president Bashar Al-Assad is ingezet. Het heeft zich in ieder geval niet door de Amerikanen gepresenteerde bewijzen laten overtuigen. China wijst er fijntjes op dat de VS ook een waterdichte zaak presenteerden over de vermeende massavernietigingswapens van Saddam Hoessein, die legitimiteit moest geven aan de Irakoorlog in 2003. Toen die wapens later niet bleken te bestaan heeft dat de geloofwaardigheid van de VS in de wereld geen goed gedaan.

Heeft China dan wel iets te zoeken op deze G20?

Jazeker wel. Allereerst natuurlijk een vriendelijk burenbezoek bij Rusland. Sinds het aantreden van Xi zijn de banden met Rusland flink aangehaald.

Bovendien hebben de Brics-landen een onderonsje gehad, waarin ze afspraken de onderhandelinge handel te verbeteren. De Brics-landen bestaan uit vijf opkomende economieën Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika.

Heeft president Xi nog met de Japanse leider gesproken?

Ja, al was er geen formele ontmoeting met Shinzo Abe, want dat wilde China niet. Maar de twee hebben elkaar gesproken in de VIP-ruimte voorafgaand aan het diner donderdagavond. Het zal geen uitgebreid gesprek zijn geweest. Volgens beide landen hebben Abe en Xi toen uitgesproken dat ze de onderlinge relatie nodig moeten verbeteren. De tafelschikking op alfabetische volgorde van landen zorgde ervoor dat de twee tijdens het diner ver uit elkaar zaten.