Inkijkje in China's censuurmachine II

Verslaggevers van het internationale persbureau Reuters namen een duik in de wereld van de Chinese censuur. Van oud-werknemers van Weibo hoorden ze dat de censors werken vanuit een kantoor in Tianjin (foto). Vanaf de openbare weg zien ze door de grote ramen dat de censors werken in kleine hokjes, door gele wandjes van elkaar gescheiden.

Reuters spreekt vier oud-medewerkers die in dienst van Weibo dagelijks de berichtenstroom controleerden. De meeste censors zijn jonge, net afgestudeerde mannen. Ze verdienen 3.000 yuan per maand (360 euro). Het baantje is niet populair bij vrouwen, vanwege de nachtdiensten en de soms scrabreuze taal die internetgebruikers hanteren. Op gewone dagen zijn er ongeveer 40 censors tegelijk aan het werk. Maar dat loopt op tot wel meer dan 100 bij bijzondere gebeurtenissen, als het Chinese internet op volle toeren draait. Ze werken 12 uur per dag en worden geacht 3.000 berichten per uur te controleren. De meesten doen het tijdelijk totdat ze een betere baan kunnen krijgen; ze beschouwen het werk als geestdodend.

Potentieel gevaarlijk

Ze vertellen Reuters een nieuwtje: de software van Weibo maakt het mogelijk berichten te laten verdwijnen, terwijl ze op de computer van de auteur zichtbaar blijven. Die weet daardoor niet dat anderen zijn bericht niet kunnen lezen en hij wordt niet gestimuleerd nog een bericht te plaatsen. In bepaalde gevallen kan een account tijdelijk of zelfs definitief worden geblokkeerd.

Sina Weibo heeft 500 miljoen gebruikers. Slechts een klein deel van de berichtenstroom wordt door computersoftware als potentieel gevaarlijk aangemerkt en aan een censor voorgelegd. De selectie vindt plaats op basis van gevoelige termen, zoals Falun Gong of Tiananmenplein. Ook moeten de censors opletten of gebruikers de censuur proberen te omzeilen. Als gevoelige berichten of commentaren aan de aandacht van de censors ontsnappen, leidt dat soms tot een berisping van de overheid. Weibo's censors krijgen dan een boete van het bedrijf opgelegd.

Ruimte voor discussie

Het luistert nauw wat wel en wat niet mag op Weibo, vertellen de ex-werknemers. "De meeste berichten die we verwijderen zijn die met een politieke inhoud, vooral met kritiek op de overheid", zegt een ex-censor. "Maar Sina geeft relatief veel ruimte voor discussies over democratie en de grondwet, omdat de leiders het debat daarover aan de gang willen houden."

In zijn algemeenheid wil noch de overheid, noch Sina Weibo alle kritiek onmogelijk maken. In een land waar de vrijheid van vereniging en demonstratie vrijwel niet bestaat, biedt het internet China's burgers de mogelijkheid stoom af te blazen. "Onze baan zorgt ervoor dat Weibo kan blijven bestaan en dat geeft veel mensen een groot platform om hun gedachten te delen. Het is niet volkomen vrij, maar het geeft mensen tenminste een mogelijkheid hun mening te ventileren", zegt een tweede ex-censor. Meer bij Reuters.