'Zurich kocht invloed bij dochter ex-premier China'

Hoe proberen westerse bedrijven in China voet aan de grond te krijgen? En welke rol spelen tussenpersonen met politieke invloed daarbij? Een zakelijk geschil tussen twee Chinese zakenmannen geeft daarover een verrassend inkijkje.

In de VS staan momenteel twee kemphanen tegenover elkaar voor het gerecht. Zhang Hongwei, een van de rijkste mannen van China, beschuldigt zijn voormalige rechterhand, Bill Zhao, van het verduisteren van geld. Zhao is ook niet de eerste de beste. Hij woont in de VS sinds hij voor de Wereldbank werkt. Hij zou geld van een rekening in de Bahama's zonder toestemming van Zhang voor eigen doeleinden hebben gebruikt. Hoewel de rechtszaak al drie jaar loopt, hebben journalisten van de Britse krant The Telegraph pas onlangs ontdekt dat achter het zakelijke geschil een wereld schuilgaat van corruptie en het kopen van macht.

Voet tussen de deur

Het geld op de rekening op de Bahama's blijkt namelijk afkomstig van de Zwitserse verzekeraar Zurich. Die betaalde acht jaar geleden 16,9 miljoen dollar (13,5 miljoen euro) smeergeld om op termijn aandelen in de private Chinese verzekeraar New China Life te kunnen kopen.

Op dat moment was het in China verboden voor buitenlandse bedrijven om te investeren in financiële instellingen. Advocaten waarschuwden dan ook dat de deal in strijd was met de Chinese wet en dat het moeilijk zou zijn om de overeenkomst af te dwingen als er problemen zouden ontstaan.

Goede investering

Toen in 1999 de financiële markt werd hervormd, was Zurich een van de eerste bedrijven die snel actief werd op de Chinese verzekeringsmarkt. Het kocht in 2000 voor 51 miljoen yuan (6,1 miljoen euro) tien procent van de aandelen in New China Life. In 2004 kochten de Zwitsers nog eens tien procent voor 437,6 miljoen yuan (52,5 mijoen euro).

Die investering is dubbel en dwars terugverdiend. New China Life groeide en Zurich verkocht in de loop der jaren iets meer dan de helft van zijn aandelen voor in totaal 572 miljoen euro. Het resterende pakket van 9,4 procent wordt op een waarde van 707 miljoen euro geschat.

Staatsdiner met een staartje

Uit de stukken van de rechtszaak, waar The Telegraph inzicht in kreeg, blijkt hoe de deal tot stand is gekomen. De Zwitserse bondspresident Kaspar Villeger had tijdens een staatsbanket in Beijing ter sprake gebracht dat Zwitserse financiële instellingen graag toegang tot de Chinese markt wilden krijgen. Zijn Chinese gastheer was toen Li Peng.

Na het diner werd Zhao benaderd door Li's dochter, Li Xiaolin (foto). Zij en haar broer hebben grote financiële belangen in China's energiesector. Li stelde voor de drie eigenaren van New China Life in contact te brengen met Zurich. Zhao informeerde zijn toenmalige baas Zhang. Gesprekken leidden na ongeveer een jaar tot het contract waarin Zurich 16,9 miljoen dollar betaalde 'als teken van goede wil' om op termijn aandelen in de Chinese verzekeraar te kopen. "We vertelden hen dat onze rol zou zijn Zurich te assisteren om actief te worden op de Chinese markt door hen te helpen toestemming van de overheid te krijgen", zei Zhao voor de rechtbank in Virginia.

Steekpenningen

Het geld op de rekening in de Bahama's is gebruikt om Chinese autoriteiten om te kopen. Het geld ging als zakgeld naar partijleden en hoge ambtenaren die verantwoordelijk zijn voor toezicht op en hervormingen van China's financiële sector. Namen die worden genoemd zijn die van Tian Fengshan (een inmiddels wegens corruptie ter dood veroordeelde minister), Ma Mingjia (centrale bank van China) en Huang Mengfu (partijadviseur over hervormingen). 

In één geval werd een huis van 600.000 dollar in de VS gekocht. Daar woonde de dochter van China's toenmalige minister van financiën Xiang Huaicheng zolang ze in de VS studeerde. Uit de stukken blijkt niet dat Zurich wist hoe het geld werd aangewend. De zaak tussen Zhang en Zhao dient in hoger beroep voor de rechtbank in Fairfax, Virginia. Volgens The Telegraph heeft de zaak in China inmiddels tot een corruptie-onderzoek aanleiding gegeven.