Beijing is zijn man in Pyongyang kwijt

Na maandag weten we het zeker: Jang Song Thaek is uit de gratie bij  Kim Jong-un. De Noordkoreaanse staatstelevisie toonde vernederende beelden hoe Jang tijdens een partijbijeenkomst door twee officieren letterlijk wordt weggesleept voor het oog van zijn kameraden.

Staatsmedia berichten uitgebreid over het 'kapitalistische gedrag' dat tot zijn arrestatie heeft geleid: drank- en drugsgebruik, omgang met vrouwen en corruptie.

Meerdere malen reisde Jang naar Beijing

Jang werd beschouwd als de mentor van Kim Jong-un, die 2011 het leiderschap op zich nam na de dood van zijn vader. Jang was zijn oom; hij is getrouwd met een zus van Kim Jung Il.

Maar Jang was ook de Noordkoreaanse vertrouwensman van het Chinese leiderschap. Jang reisde meermalen naar Beijing. In 2012 kwam hij met China de instelling overeen van speciale economische zones op de grens tussen beide landen.

De man waar China op rekende

Met Jang verliest Beijing een van zijn meest invloedrijke contacten in Pyongyang. "Jang was een iconische figuur in Noord-Korea, vooral op het gebied van economische hervorming en innovatie", zegt Zhu Feng, professor internationale relaties aan de universiteit van Peking, tegen The New York Times. “Hij is de man waar China op rekende bij vernieuwing van de economie.”

Koreakenner Aidan Foster Carter van Leeds University wijst er in een interview met Al Jazeera op dat Kim Jong-un sinds zijn aantreden nog nooit in China is geweest, en de relaties met de grote buurman aan Jang overliet.

Grondstofprijzen

Analisten vermoeden dat Jangs goede relaties met China mogelijk zelfs hebben bijgedragen aan zijn val. Kim Jong-un beklaagde zich vorig jaar over de lage prijzen die Noord-Korea in rekening bracht voor de export van grondstoffen. Ook in de corruptie-aanklacht die Jang nu ten deel valt worden lage grondstofprijzen genoemd. Dat kan eigenlijk alleen over China gaan, dat grootafnemer is van Noordkoreaans ijzererts en mineralen.

De relaties tussen China en Noord-Korea zijn de afgelopen periode bekoeld. Zo heeft Beijing zich uitgesproken tegen de ontwikkeling van een Noordkoreaans atoomwapen en zich achter economische VN-sancties geschaard. Maar China is een van de laatste vrienden van het geïsoleerde land. Als Kim Jong-un die deur ook dichtgooit is dat slecht nieuws voor de Noordkoreaanse bevolking dat niet zonder Chinese steun kan, maar ook voor de rest van de wereld. Want dan luistert Kim Jong-un echt naar niemand meer.

UPDATE - Noordkoreaanse staatsmedia berichten vrijdagochtend dat Jang Song Thaek is geëxecuteerd nadat een militaire rechtbank hem had veroordeeld wegens hoogverraad.