'Rode adel stalt vermogen in belastingparadijzen'

De onderzoekers verbonden in het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) hebben de hand weten te leggen op de klantgegevens van twee trustkantoren in Singapore en op de Maagdeneilanden. Onder hun clientèle bevinden zich familieleden van president en partijleider Xi Jinping en nog eens vier voormalige leden van het staand comité van het politbureau.

Ook de familieleden van bestuurders van staatsbedrijven en hoge militairen komen op de klantenlijst voor. Daarnaast hebben de onderzoekers familieleden ontdekt van voormalige politieke leiders, zoals Deng Xiaoping, Li Peng, Hu Jintao en Wen Jiabao.

U-bocht vanwege belastingaftrek

Prominent op de lijst staat Deng Jiagui, de zwager van Xi Jinping. Uit de gelekte gegevens blijkt dat hij voor 50 procent eigenaar is van Excellence Effort Property Development op de Maagdeneilanden. De andere helft is in handen van twee vastgoedmagnaten, Li Wa en Li Xiaoping.

Volgens de onderzoeksgroep hebben bovendien zeker 16 schatrijke Chinese zakenmannen vermogen in het buitenland ondergebracht. Zij gebruiken belastingparadijzen niet alleen om hun vermogen onder te brengen. Maar ze laten hun in China verdiende geld ook via een U-bocht lopen om te profiteren van belastingaftrek voor buitenlandse investeringen in China.

Mogelijk meer rode prinsen betrokken

Volgens het ICIJ worden China's rijken geadviseerd door westerse banken en adviesbureaus zoals Credit Suisse, UBS en PWC. Het tekent daarbij aan dat de gegevens die nu zijn onthuld niet per se wijzen op belastingontduiking of vermogen dat door criminaliteit of corruptie is verkregen.

Het ICIJ zegt dat het 250.000 documenten heeft onderzocht die meer dan 21.000 klanten uit China en Hong Kong betreffen. Omdat de twee offshore-databases in Romeins schrift zijn gesteld, was het nog een hele puzzel om de namen en adresgegevens aan de juiste Chinese personen te koppelen. Alleen de namen waarvan de onderzoeksgroep zeker is zijn nu gepubliceerd. Chinese journalisten die aan het onderzoek meewerkten, trokken zich in november terug nadat ze van hogerhand te horen kregen dat publicatie als onwenselijk werd gezien.

Topje van de ijsberg

Dankzij de uitgelekte klantgegevens van twee grote trustkantoren is nu een deel van de vermogens van China's rijken en machtigen in kaart gebracht. Maar er zijn natuurlijk meer trustkantoren en belastingparadijzen waar Chinees geld is ondergebracht. Een rapport van de centrale bank van China noemde onder meer Canada en Nederland als veilige havens voor Chinees geld.

Volgens dat onderzoek is zeker 100 miljard euro vanuit China naar het buitenland weggesluisd. Maar financiële experts denken dat dit bedrag nog wel eens een veelvoud zou kunnen bedragen. Volgens schattingen van de ngo Global Financial Integrity is er in de periode 2005-2011 voor ongeveer 2.350 miljard euro aan illegaal geld uit China weggesluisd. Zwart geld dat door corruptie, verduistering of machtsmisbruik is verworven wordt vaak in het buitenland gestald zodat het in geval van ontdekking niet in beslag kan worden genomen.

Sober en onkreukbaar

China's plitieke elite laat zich graag voorstaan op soberheid en onkreukbaarheid. In dat plaatje past niet dat naaste familieleden sleutelposities in het zakenleven innemen, enorme vermogens verwerven en die vervolgens naar het buitenland wegsluizen. Publicaties over dit onderwerp worden in China gecensureerd en politieke activisten die aandringen op transparantie worden vervolgd.

In het ICIJ werken onderzoeksjournalisten van verschillende media uit de hele wereld samen, onder meer van dagblad Trouw. Meer over het onderzoek op de site van ICIJ.

UPDATE - Chinese autoriteiten hebben inmiddels de websites van alle deelnemende kranten, waaronder die van Trouw, geblokkeerd.