China ziet niets in een aanklacht tegen Kim Jong-un

"Onredelijke kritiek." Zo reageert Beijing op beschuldigingen over het terugsturen door China van Noordkoreaanse vluchtelingen die in eigen land vervolging, marteling en mogelijk zelfs de dood riskeren.

De beschuldigingen staan in een ongekend hard rapport van de Raad voor de Mensenrechten van de VN. Volgens de rapporteurs maken Noordkoreaanse leiders zich schuldig aan het systematisch martelen, uithongeren en doden van (vermeende) politieke tegenstanders. Ze vergelijken de huidige situatie met die in Nazi-Duitsland.

 

Eerste grondige inventarisatie

De raad heeft daarom de ongebruikelijke stap genomen om de VN te adviseren de politieke top in Pyongyang voor het Internationaal Strafhof in Den Haag te dagen. Om vervolging te kunnen starten is het noodzakelijk dat de Veiligheidsraad daartoe unaniem besluit.

Het 372 pagina's dikke rapport brengt voor het eerst systematisch de mensenrechtensituatie in Noord-Korea in kaart. De onderzoekers baseren zich op getuigenissen van vluchtelingen. Noord-Korea stond niet toe dat onderzoekers in dat land een kijkje konden nemen.

 

Geen Noordkoreaanse vluchtelingen

China wijst de beschuldigingen over zijn rol van de hand. "Natuurlijk kunnen we deze onredelijke kritiek niet accepteren", zei Hua Chunying, woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken dinsdag tegen verslaggevers. "Wij geloven dat de stap om naar het Internationaal Strafhof te gaan niet zal helpen de mensenrechtensituatie in enig land te verbeteren."

Volgens China worden vluchtelingen niet teruggestuurd, omdat er helemaal geen vluchtelingen zijn. Noordkoreanen die de grens overgaan worden door China als illegale migranten beschouwd.

 

Hypothetische vraag

Hua wilde niet ingaan op de 'hypothetische vraag' of China gebruik zal maken van zijn vetorecht als een mogelijke vervolging van Kim Jong-un en zijn generaals in de Veiligheidsraad aan de orde komt.

De woordvoerster leek in verlegenheid gebracht toen haar de vraag werd voorgelegd waarom China mensenrechtenonderzoekers van de VN de toegang tot het grensgebied met Noord-Korea had ontzegd. Hua zei dat ze daar geen commentaar op kon geven en zich in de zaak moest verdiepen.

 

Laatste bondgenoot van Kim

China is één van de laatste bondgenoten van Noord-Korea. Hoewel ook in Beijing toenemende irritatie bestaat over de onvoorspelbare koers van Kim Jong-un, wil men de Noordkoreanen niet openbaar afvallen.

Daar komt bij dat de VN-mensenrechtenraad binnenkort ook een rapport over China zal doen verschijnen. Alleen al met dat vooruitzicht in gedachten zal China een rol voor internationale organisaties, laat staan vervolging door het Internationaal Strafhof afwijzen.

 

Complot van het westen

Ondertussen wordt er op het Chinese internet volop over het VN-rapport gediscussieerd. De VN heeft die discussie gevoed door een Weibo-account te openen en daarop getuigenissen uit het rapport te publiceren, ondersteund met tekeningen over mensenrechtenschendingen.

De publieke opinie is verdeeld. "Het regime in Pyongyang moet zo snel mogelijk verdwijnen", schreef iemand. "China heeft de sleutel om de situatie in Noord-Korea te veranderen", schreef een ander. Maar er zijn ook reacties die zich afvragen waarom de VN geen kritiek heeft op Amerika of zijn bondgenoten. "Hoe kun je iemand veroordelen op basis van tekeningen", reageert iemand. En natuurlijk zijn er reacties die de inhoud van het rapport ontkennen en een complot van de VS, EU en Japan veronderstellen.

 

Vierjaarlijkse toetsing

Sinds 2008 beoordeelt de raad iedere vier jaar de mensenrechtensituatie van alle landen die bij de VN zijn aangesloten. De mensenrechtenraad bestaat uit vertegenwoordigers van 47 landen, die bij toerbeurt plaatsnemen.

De mensenrechtenraad heeft geen machtsmiddelen tot zijn beschikking, maar aan de rapportages wordt doorgaans zwaar gewicht toegekend. Het is voor het eerst dat de raad de Veiligheidsraad een aanbeveling doet de leiders van een onderzocht land te vervolgen.

dinsdag 18 februari 2014