Vriendschappelijk bezoek legt spanningen bloot

De Verenigde Staten en China willen hun relaties verbeteren; op alle niveaus en op alle vlakken. Ook als het om militaire samenwerking gaat.

De Chinese leiders hebben de hoogst ongebruikelijke stap genomen om Chuck Hagel (en zijn gevolg) maandag rond te leiden op het paradepaardje van het Volksbevrijdingsleger: het vliegdekschip Liaoning.

Havik in duifskleren

Maar na dit staaltje onverwachte openheid, werden oude stellingen weer snel betrokken. Eerst was er dinsdag de gezamenlijke persconferentie, waar de Chinese minister van defensie een uur lang de vloer aanveegde met de bemoeienis van de VS met Japan, Taiwan en de Filipijnen. Hagel had voor zijn bezoek gezegd dat China 'respect voor zijn buren' moet tonen.

Chang riep de VS op Japan aan de teugel te houden en niet 'toegeeflijk of aanmoedigend' te zijn. "Het is Japan die China provoceert", zei Chang, verwijzend naar de Diaoyu/Senkaku-eilanden. "Het klopt niet als je tot de conclusie komt dat China kiest voor geweld tegen Japan. Wij nemen namelijk niet het initiatief om problemen te maken."

Oproep aan VS

Chang deed een beroep op de VS om af te zien van het leveren van fregatten aan Taiwan. De levering zou in strijd zijn met een afspraak uit 1982, waarin de VS heeft toegezegd wapenleveranties aan Taiwan af te bouwen. "Onze landen moeten conflicten en confrontatie mijden", zei Chang, die rechtstreeks verwees naar de oorlogservaring van hem en Hagel. "Leiders van defensie-organisaties hebben de primaire verantwoordelijkheid om conflicten en confrontaties te voorkomen."

Ook de Filipijnen kregen een sneer van Chang. Hij zei dat dit land zich onterecht voordoet als slachtoffer, terwijl het zelf illegaal eilanden en riffen bezet die tot China behoren. Volgens Chang is China's beleid op het gebied van de Oost- en Zuidchinese-Zeeën duidelijk en consistent en zal zijn land geen enkele concessie doen als het om territoriale kwesties gaat.

Een schot Hagel

Het echte vuurwerk moest toen nog komen. Dinsdagmiddag bezocht Hagel de Nationale Defensie Universiteit voor een gastcollege, waarna officieren in opleiding vragen mochten stellen. Hagel werd scherp ondervraagd over het Amerikaanse beleid in Zuidoost-Azië.

Een kadet vroeg waarom de VS en zijn bondgenoten zoveel problemen in de regio veroorzaakten. Was dat misschien omdat de VS bang is dat China binnenkort te groot en te machtig wordt? Hagel zei dat de VS geen partij is in territoriale kwesties, maar dat het tegelijkertijd wel defensieverdragen na zal komen met zijn bondgenoten. Maar de vragensteller hoefde zich geen zorgen te maken: de VS zijn er niet op uit om China te beheersen, aldus Hagel. "China laat zich niet beheersen", voegde Chang er fijntjes aan toe.