Panchen Lama

De Panchen Lama is een hoge spirituele monnik binnen het Tibetaans boeddhisme. Panchen betekent grote leraar. Volgens de Tibetaanse traditie reïncarneert de ziel van de Panchen Lama steeds opnieuw, om gelovigen te leiden op het pad naar verlichting.

Rond de huidige, elfde Panchen Lama bestaat een controverse. In 1995 wees de Dalai Lama de toen zesjarige Gendun Choekyi Nyima aan als de elfde reïncarnatie van de Panchen Lama. Volgens de Chinese overheid was het aanwijzen illegaal, omdat toestemming van de staat ontbrak. De jongen en zijn ouders werden gedetineerd en er werd niets meer van hen vernomen. In september 2015 liet een Chinese overheidsfunctionaris weten dat 'het kind dat u Panchen Lama noemt een opleiding volgt, een normaal leven leidt, gezond opgroeit en niet wil worden gestoord'.

De overheid wees in 1995 een ander jongetje aan als de 'echte' Panchen Lama, Gyancain Norbu (1990, foto), het kind van twee partijleden. Zijn naam werd door een monnik die door de overheid was belast met de opvolging getrokken uit een gouden urn gevuld met briefjes met de namen van geschikt geachte kandidaten. Hij wordt door veel Tibetanen als foplama beschouwd die meer tijd in Beijing dan in Tibet doorbrengt.

Medio 2016 treedt deze Panchen Lama echter meer op de voorgrond. Zo overzag hij in juli in Shigatse een belangrijk religieus ritueel dat al decennia niet meer in Tibet was uitgevoerd. Mogelijk wordt met een prominentere rol van de Panchen Lama geanticipeerd op de dood van de veertiende Dalai Lama. Naar verwachting zal er zich opnieuw een controverse voordoen omtrent zijn reïncarnatie, omdat de Chinese overheid het recht zegt te hebben de regels omtrent de opvolging te bepalen.