Zhou Youguang

Zhou Youguang (1906-2017) stond aan de wieg van pinyin, een transscriptiesysteem om de Chinese taal met behulp van het Latijnse alfabet weer te geven. Van oorsprong is hij echter econoom, al volgde hij tijdens zijn studie ook verschillende taalkundige vakken. Hij werkte in de jaren '40 als bankier in het westen, maar ging terug naar China toen daar in 1949 de Volksrepubliek werd uitgeroepen.

De communistische leiders wilden dat in de kersverse republiek één taal zou worden gehanteerd en stelden het standaardmandarijn verplicht. Maar 85 procent van de bevolking was analfabeet en het was onwaarschijnlijk dat zij de nieuwe taal zouden leren spreken en schrijven. Zhou werd aan het hoofd van een commissie gesteld die dit probleem moest oplossen.

Zij bedachten een U-bocht door de uitspraak van de Chinese karakters fonetisch weer te geven met behulp van het alfabet, waarbij accenten de vijf tonen aangeven. In 1958 werd pinyin door de Chinese overheid omarmd, al zou het nog jaren duren voordat het op alle basisscholen in heel China werd gebruikt.

Pinyin wordt als een van de grootste taalinnovaties van de twintigste eeuw beschouwd en dankzij het systeem hebben naar schatting een miljard Chinezen het standaardmandarijn onder de knie gekregen. Ook voor buitenlanders die Chinees willen leren is het een onmisbaar hulpmiddel.

Wat Zhou in 1958 niet kon bevroeden was de opkomst van de computer en de mobiele telefoon. Dankzij pinyin kan iedere Chinees met een standaard toetsenbord werken; hij vormt een woord en de software maakt er het gewenste karakter van.