Qian Xuesen

Qian Xuesen (1911-2009) was een vooraanstaande Chinese wetenschapper die aan de basis stond van zowel het Amerikaanse als het Chinese kernwapenprogramma. Hij studeerde aan de Shanghai Jiantong universiteit, waar zijn intellect opviel. Het leverde hem in 1935 een beurs op om in Amerika te gaan studeren aan het Massachusetts Institute of Technology - zeer bijzonder in die tijd. Ook daar speelde Qian zich in de kijker en hij werd uitgenodigd om aan Caltech onderzoek te gaan doen.

Daar kwam hij in contact met een groep wetenschappers die zich voor straalaandrijving en ruimtevaart interesseerde. De groep werd ook wel de suicide squad genoemd, omdat zij op campus raketten bouwden en experimenteerden met verschillende soorten raketbrandstof.

In de tweede wereldoorlog werd het groepje door de Amerikaanse overheid toegevoegd aan het Manhattan Project, het zeer geheime onderzoek naar kernwapens. Na de oorlog legde Qian zich toe op de ontwikekeling van ballistische raketten en legde mede de basis voor zowel het Amerikaanse ruimtevaartprogramma, alswel de ontwikkeling van kernraketten.

Aan zijn werk kwam abrupt een einde toen hij in 1950 slachtoffer werd van een communistenjacht. Qian werd als een gevaar voor de staatsveiligheid aangemerkt, zijn toestemming om aan geheime defensieprojecten te werken ingetrokken en hij werd jarenlang onder huisarrest geplaatst.

Pas in 1955 kreeg hij toestemming om -gedesillussioneerd- de Verenigde Staten te verlaten en naar zijn moederland te reizen. Hoewel hij daar aanvankelijk met enig wantrouwen werd ontvangen, zagen de Chinese leiders al snel de waarde van zijn kennis in. Qian werd toegevoegd aan het geheime project om een Chinees kernwapen te ontwikkelen. In 1964 deed China zijn eerste succesvolle test met een atoombom. Drie jaar later testte China zijn eerste waterstofbom.

Daarna richtte Qian zich weer op de ontwikkeling van raketten. Hij stond mede aan de basis van de Lange Mars-draagraket die tot op de dag van vandaag de basis vormt van China's ambitieuze ruimtevaartprogramma, alsmede de raketmacht van het Volksbevrijdingsleger. Het leverde Qian in eigen land de bijnaam Koning van de Raketten op. Zijn nagedachtenis wordt in China hoog gehouden, maar in Amerika is zijn bijdrage vergeten. Behalve dan door de voormalige staatssecretaris voor marine Dan Campbell. Die noemde het ontslag van Qian dat leidde tot zijn vertrek naar China "de stomste beslissing die Amerika ooit heeft genomen".