Vijf vragen over Trump en China

Wat is eigenlijk het China-beleid van Trump?

Goede vraag. Trump heeft tijdens de campagne geen samenhangend buitenlandbeleid gepresenteerd. Wel heeft hij het vaak over China gehad en dan meestal in de context van Amerikaanse banen die zijn verdwenen door Chinese concurrentie. Hij heeft beloofd dat hij die banen wil terughalen, bijvoorbeeld door importheffingen op Chinese producten te heffen. Overigens baseerde hij zich daarbij soms op onjuiste feiten. Zo heeft hij meermalen gezegd dat China de koers van de yuan opzettelijk laag houdt om de export te bevorderen. Dat was vroeger misschien zo, maar de yuan is volgens de Wereldbank en het IMF al een tijdje op een realistisch niveau.

Verder heeft hij gezegd dat hij veel mensen kent in China, dat veel Chinezen hem kennen en dat ze hem geweldig vinden.

In zijn algemeenheid heeft Trump meermalen laten doorschemeren dat hij afwil van Amerika's rol als politieagent van de wereld en al helemaal van bondgenoten die leunen op Amerika's bescherming en zelf onvoldoende investeren in hun krijgsmacht. Free riders, noemt Trump hen.

 

Zijn de Chinese leiders blij met de uitverkiezing van Trump?

Ja en nee. Uiteraard waren er woensdag de felicitaties van president Xi Jinping en de obligate verklaring van het ministerie van buitenlandse zaken dat ze ernaar uitzien met de nieuwe regering samen te werken.

Op zichzelf zou president Trump gunstig kunnen zijn voor China. Hij is meer zakenman dan dominee en dat bevalt de Chinese leiders wel. Het is misschien wel een pragmatisch iemand met wie zaken valt te doen zonder opgestoken vingertje over bijvoorbeeld mensenrechten.

Ook Trumps mening over moslims en het bestrijden van terroristen kan de Chinese overheid goed uitkomen. Zij vindt dat Amerika hypocriet is geweest door China's optreden in Xinjiang te veroordelen.

Als de Verenigde Staten minder actief worden in de wereld, zou dat gunstig kunnen zijn voor China's internationale ambities. Zeker in de Zuidchinese-Zee komen de kaarten compleet anders te liggen zonder actieve Amerikaanse bemoeienis. En denk ook aan de positie van Japan, Zuid-Korea en Taiwan. Wat moeten die zonder Amerikaanse steun en bescherming?

 

Maar?

Als ze in Beijing ergens een hekel aan hebben, is het wel onzekerheid. Juist omdat Trump zo weinig heeft gezegd over zijn buitenlandbeleid, is het een groot vraagteken wat er de komende tijd gaat gebeuren. Die onzekerheid in de wereld zagen we woensdag al direct op de beurzen en op de valutamarkten.

Die onrust blijft de komende maanden aanhouden. Dat is slecht nieuws voor de Chinese economie die voor een belangrijk deel afhankelijk is van export. En op een handelsoorlog zit China momenteel al helemaal niet te wachten. De VS is China's belangrijkste exportmarkt.

Je zag de afgelopen maanden dat de Chinese ambassadeur in Washington, Cui Tiankai, probeerde met beide campagneteams in gesprek te komen. Bij Team Clinton lukte dat onmiddellijk; iedereen weet wie de belangrijkste buitenlandadviseurs zijn, gesprekken werden geregeld en er werden verslagjes geschreven (die vervolgens uitlekten). De onderhandelingen waren in feite al begonnen.

Bij Team Trump ging dat anders. Omdat Trump geen zaken wil doen met de oude garde van de republikeinse partij, bestaat zijn adviseursteams uit nobodies. Niemand kent ze, laat staan dat we weten waar ze voor staan. Een ding weten we wel: die senator, een anti-terreurexpert en heel veel oud-generaals hebben samen nul diplomatieke ervaring. Voor hetzelfde geld formuleren ze na een paar maanden alsnog een buitenlandbeleid dat op dat van Clinton lijkt.

 

Wat vinden gewone Chinezen eigenlijk van Trump?

Net zoals de Amerikaanse kiezers zijn de Chinezen verdeeld. In Clinton herkennen ze een ervaren politica die langs de weg van geleidelijkheid boven is komen drijven. En veel Chinese vrouwen vinden het wel mooi dat een vrouw kandidaat was voor de machtigste post in de VS.

In Trump herkennen ze de ondernemer die het ver geschopt heeft en in de politiek actief wordt. Die hebben ze in China ook en wel excentrieker dan Trump. Ook het feit dat hij opkomt voor de gewone man spreekt aan. Naarmate de campagne langer duurde kregen zij meer informatie over de standpunten en het gedrag van deze kandidaat. Dat vonden de meeste Chinezen onbegrijpelijk. Maar desondanks lijkt er een lichte voorkeur voor Trump te bestaan.

Als je Chinezen vraagt welke kandidaat beter is voor China, dan zullen de meeste mensen zeggen dat het niet uitmaakt. Zij vinden dat iedere Amerikaanse president uit welbegrepen eigenbelang moet streven naar goede samenwerking met hun land.

 

Wat schrijven de Chinese staatsmedia over de verkiezingen?

Die krijgen er geen genoeg van te benadrukken dat democratie ook niet alles is. De harde politieke campagne en de vele schandalen worden een farce genoemd. Zij beschouwen populisme en de invloed van geldschieters als belangrijke nadelen van directe democratie. Chinese staatsmedia maken ondubbelzinnig duidelijk dat zij het onbegrijpelijk vinden dat de kiezer een onervaren kandidaat de touwtjes in handen geeft. Met andere woorden: dan is het in China toch maar beter geregeld.

woensdag 9 november 2016