Opinie: kies geen partij in strijd VS-China

Al weken is de Amerikaanse regering bezig met een diplomatiek offensief om zijn Europese bondgenoten ervan te overtuigen niet met Chinese leveranciers in zee te gaan voor de bouw van netwerken voor mobiele telefonie van de vijfde generatie (5G).

 

De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Mike Pompeo waarschuwde vorige maand tijdens een trip langs vijf Europese hoofdsteden voor de veiligheidsrisico’s van Huawei-apparatuur. In Den Haag deed ambassadeur Pete Hoekstra een oproep aan het kabinet om Huawei te weren bij de aanleg van het nieuwe 5G-netwerk.

 

Het draait allemaal om de verdenking dat Huawei een verlengstuk is van Chinese veiligheidsdiensten. Dat data die over door Huawei aangelegde netwerken lopen wordt afgetapt en dat achterdeurtjes zijn ingebouwd waardoor Chinese spionnen ongestoord in onze computers kunnen rondneuzen.

Ondanks de stelligheid waarmee dit keer op keer wordt beweerd, is bewijs daarvoor nooit geopenbaard. Vorige maand bracht een speciale Amerikaanse diplomatieke missie een bezoek aan de Europese Commissie om over deze zorgen te praten. Je zou zeggen dat als er één gelegenheid was om bewijs van Huawei’s medewerking aan Chinese spionage aan Amerika’s bondgenoten te overleggen, het bij deze sessie achter gesloten deuren was. Maar dat gebeurde niet. Je vraagt je langzamerhand af of er aan Amerikaanse zijde wel bewijs is voor hun ernstige beschuldiging.

 

Maar, waarschuwen veiligheidsdeskundigen, we moeten niet naïef zijn (dit zinnetje komt iedere keer weer terug als het over Huawei gaat). Huawei-oprichter Ren Zhengfei werkte vroeger in het Volksbevrijdingsleger. En we weten allemaal dat de Chinese overheid grote invloed heeft op het bedrijfsleven. Trouwens, er bestaat een wet die Chinese bedrijven verplicht samen te werken als veiligheidsdiensten daar om vragen.

Dat is allemaal waar. Ren zat -zoals zoveel Chinezen- ooit in het leger. Hij werkte er in een laboratorium waar ze nieuwe communicatieapparatuur ontwikkelden. Toen hij 35 jaar geleden bij een reorganisatie werd ontslagen, begon hij zijn eigen bedrijf. En ja, Chinese bedrijven moeten met de autoriteiten samenwerken als de staatsveiligheid in het geding is. Veel landen kennen zo’n wettelijke verplichting. De VS ook en in Nederland is het niet anders.

 

Boycot is niet zonder consequenties

De Amerikanen hebben de afgelopen tijd zoveel rook over Huawei gemaakt, dat sommigen inmiddels vuur denken te zien. GroenLinks-voorman Jesse Klaver bijvoorbeeld. Hij schreef een paper met als titel: “Niet langer naief: een nieuwe relatie met China.” Of Europarlementariër Marietje Schaake (D66), die schrijft over twijfels aan de veiligheid van Huawei: “De EU moet open blijven voor internationale handel, maar kan niet langer naïef zijn.” Zelfs premier Rutte (VVD) heeft gezegd dat Nederland “niet naïef” moet omgaan met Amerikaanse waarschuwingen over Huawei.

De eerste stap van Huawei’s lange mars naar internationaal succes startte ooit in Nederland. Toen Telfort in 2004 begon had het én geen netwerk én geen geld. Huawei bouwde het voor een prijs die geen gevestigde concurrent kon bieden. Daarna volgden al snel andere telco’s. Inmiddels is Europa Huawei’s belangrijkste buitenlandse markt. Blijkbaar zijn we al die tijd naïef geweest, al is in de 15 jaar dat Huawei in Nederland actief is geen spionagegeval gemeld.

 

Je zou kunnen zeggen: als het om veiligheid gaat, kun je niet voorzichtig genoeg zijn. Maar Huawei of andere Chinese leveranciers voor alle zekerheid uitsluiten is niet consequentieloos. Deutsche Telecom waarschuwde dat een Europese boycot van Chinese toeleveranciers de uitrol van 5G met tenminste twee jaar zal vertragen. In die tijd staat niet alleen de aanleg van snelle draadloze verbindingen stil, maar ook de ontwikkeling van nieuwe technologie die daar gebruik van maakt, denk aan het internet of things en autonoom rijden.

De EU en China sloten in 2015 een samenwerkingsovereenkomst om 5G-technologie te ontwikkelen. Onderdeel daarvan is een gezamenlijk onderzoeksproject met praktijktests voor 5G in Italië, Finland, Groot-Brittannië en China. Europa stak daar 500 miljoen euro in. Die investering kan als verloren worden beschouwd als we Huawei buitensluiten.

 

Schijnveiligheid

Maar de hamvraag is natuurlijk of we echt wat opschieten met een boycot. Veel belangrijker dan de vraag wie het netwerk bouwt is de vraag hoe cruciale processen en informatie in onze samenleving zijn beveiligd. De strijd tegen hackers en andere ongewenste gasten woedt continu en is niet gestreden op het moment dat voor een Europese of Amerikaanse leverancier is gekozen, in plaats van voor een Chinese.

Eigenlijk gaat het mij nog niet eens zozeer om Huawei zelf. Het gaat mij om een grotere ontwikkeling die zich voor onze ogen openbaart. Huawei is het eerste Chinese technologiebedrijf dat buiten de eigen grenzen succesvol is. Het is de voorhoede van een golf van Chinese ondernemingen die de komende jaren op de wereldmarkt actief wordt. En dit is precies waarom de Amerikaanse regering zijn pijlen op dit bedrijf richt.

 

In Washington maakt men zich grote zorgen over de opkomst van China. Niet onlogisch, want die ondermijnt de Amerikaanse hegemonie die de wereldorde al meer dan honderd jaar bepaalt. Om de economische opkomst van China te voorkomen is het te laat. Wel kan Amerika proberen China internationaal te isoleren door bondgenoten te vragen partij te kiezen.

Het handelsverdrag dat de VS eind vorig jaar afsloten met Mexico en Canada (USMCA) bevat wat dat betreft een interessante noviteit. Erin staan afspraken die de handel met een niet-verdragspartij, China, moet dwarsbomen. Dit zou weleens een blauwdruk kunnen zijn voor handelsverdragen die de VS in de toekomst willen sluiten of herzien: als je met ons zaken doet, kun je niet ook van het walletje China eten. America First!

 

Zo’n keus is niet in Nederlands belang. Ja, China spioneert er op los. Het houdt er een ander normen- en waardenstelsel op na dan we in het westen gewend zijn. Het is een dictatuur en neemt een loopje met de mensenrechten. Maar dat maakt het nog niet een vijand.

Nederland moet zich niet door de Amerikanen in een nieuwe Koude Oorlog laten rommelen. Het is in ons belang als handelsnatie, innovatief kennisland en als een van de grootste investeerders in de wereld de handen vrij te houden en zaken te doen met zowel de VS als China. 

zaterdag 9 maart 2019