Peng Shuai stelt Chinese autoriteiten voor dilemma

Peng (1986) is een Chinese tennisspeelster. Zij vierde hoogtijdagen in het dubbelspel in de jaren 2013-2015. Zij veroverde 24 WTA-dubbelspeltitels en won samen met (opmerkelijk genoeg) de Taiwanese Hsieh Su-wei de grand slam-toernooien van Wimbledon (2013) en Roland Garros (2014). Peng behaalde de eerste plek op de WTA-lijst in het dubbelspel. Ook speelde zij op drie Olympische spelen (2008, 2012, 2016). In 2020 kondigde zij het einde van haar professionele loopbaan aan.

Op 2 november publiceerde zij op haar Weibo-account (574.000 volgers) een bericht waarin ze de voormalige vice-premier Zhang Gaoli (1946) beschuldigde van verkrachting. Zhang was vice-premier in de periode 2013-2018 en lid van het staand comité van het politbureau van de communistische partij (2012-2017), het gezelschap van de (toen) zeven machtigste mannen van China.

 

Wat schreef Peng?

In het bericht openbaarde ze dat Zhang in 2013 naar haar hotelkamer in Tianjin was gekomen en zij eenmalig seks hadden gehad. Daarna had hij niets meer van zich laten horen, totdat hij drie jaar geleden -blijkbaar na zijn pensionering- plotseling contact opnam toen Peng in Beijing speelde. Zhang en zijn vrouw nodigden Peng bij hun thuis uit, waar hij tegen haar wil seks met haar had, terwijl zijn vrouw voor de deur stond. Peng schrijft dat zij de hele tijd moest huilen.

 

 

Desondanks bleef zij voor het diner. Zhang wist haar over te halen nogmaals met hem naar de slaapkamer te gaan. Peng stemde in, volgens haar omdat ze bang en in paniek was, maar ook omdat ze nog steeds gevoelens voor hem had na hun ontmoeting zeven jaar eerder. Daarna ontstond een relatie, die eindigde met een ruzie eind oktober 2021. Nadat Zhang voor de tweede keer niets meer van zich liet horen, stuurde Peng in de late uurtjes van 2 november haar Weibo-bericht de wereld in.

 

Paniek in de tent

Haar bericht wordt na een half uur van het internet verwijderd. Maar het bericht is dan al gedeeld en wordt bediscussieerd. Sommige internetgebruikers hebben een screenshot van Pengs bericht gemaakt en delen dat. De censors schakelen een tandje bij en proberen de schade beperkt te houden. Zoektermen over Peng en Zhang worden geblokkeerd.

De tennisster zal hebben voorzien dat het een ongelijke strijd wordt, want ze schreef: "Het is als een steen met een ei slaan of een mot die tot een vlam wordt aangetrokken, maar ik zal de waarheid over jou vertellen." Ook schrijft ze dat ze geen enkel bewijs heeft van haar relatie met Zhang, laat staan van de verkrachting.

 

Waarom is dit zo'n gevoelig onderwerp?

Je kunt in China best kritiek hebben op het beleid van de overheid of de partij. Listig wordt het als je je uitspreekt tegen de eenpartijstaat of de leiders aan de top. Partijleden horen onkreukbaar te zijn, dat staat ook in de beginselen van de partij die ieder lid moet onderschrijven. Iedere Chinees weet dat het in de praktijk anders is. Maar de idee-fixe dat de hoogste leiders schone handen hebben; dat vormt de basis van iedere autocratie. Als er geen kiezers zijn die de politiek corrigeren, moet de politiek dat zelf doen.

Je zou zeggen: alle reden om Pengs beweringen te toetsen en zo nodig Zhang te vervolgen. Maar zo werkt het niet. Zhang behoorde vijf jaar lang tot het groepje machtigste leiders van de Volksrepubliek. Een directe medestander van president en partijleider Xi Jinping bovendien. Er is wel eens eerder zo'n hoge leider veroordeeld (wegens corruptie), maar die was van voor Xi's tijd (en uit een andere politieke factie bovendien). Zhangs gedrag straalt indirect ook af op het imago en autoriteit van Xi. De eerste reflex van de Chinese autoriteiten in zo'n geval: de doofpot.

 

Wat is er met Peng gebeurd?

Activisten of andere dwarse denkers kunnen doorgaans eenvoudig door de autoriteiten de mond worden gesnoerd door ze te intimideren, hun communicatieplatformen te ontnemen en in het ergste geval op te sluiten. Anders dan een mensenrechtenadvocaat, kritische hoogleraar of activist kan een slachtoffer van verkrachting niet worden weggezet als iemand met (foute) politieke motieven of agent van het buitenland. Peng moet dus worden overtuigd haar beschuldigingen terug te nemen en verder te zwijgen.

Ze heeft sinds de publicatie van haar laatste Weibo-post niets meer van zich laten horen en is onbereikbaar. Heeft ze daar zelf voor gekozen of wordt ze ertoe gedwongen? We weten het niet. Mogelijk is ze onder huisarrest geplaats of verblijft ze in een guesthouse van de overheid. Eigenlijk weten we maar één ding: zolang we niets horen zwijgt ze en zolang ze zwijgt horen we niets van haar.

 

Kloppen haar beschuldigingen?

Dat weten we niet. Op zichzelf is de censuur van haar verklaring geen bewijs van haar gelijk; het is een reflex van de Chinese overheid. De censuur haalt alle onwelgevallige berichten weg; het criterium is niet of ze waar zijn of niet, alswel of ze schade kunnen aanrichten.

 

 

Woensdag verspreidde CGTN via Twitter een verklaring die volgens de Chinese staatstelevisiezender door Peng aan de voorzitter van de tennisbond WTA, Steve Simon, was verstuurd. Daarin staat dat ze even een tijdje rust neemt en dat er niets klopt van beschuldigingen aan Zhangs adres. Die was echter zo knullig opgesteld dat niemand gelooft dat Peng die heeft geschreven. Bovendien geeft het geen verklaring voor haar Weibo-post van 2 november. Met andere woorden: het wachten is op een geloofwaardige verklaring die direct aan Peng kan worden toegeschreven.

 

Hoe gaat het nu verder?

Achter de schermen zal druk op Peng worden uitgeoefend om een verklaring af te leggen. Daarin moet zij berouwvol verklaren dat de seks met Zhang vrijwillig was en dat zij als afgewezen minnares geprobeerd heeft hem te beschadigen. Of -nog beter- dat ze het allemaal verzonnen heeft, omdat ze na het beëindigen van haar carrière de spotlights miste en labiel werd. Daar wordt een video van gemaakt die op primetime in het avondjournaal wordt uitgezonden. Zo gaat het namelijk wel vaker

Het feit dat we zoiets nog niet gezien hebben, wijst erop dat Peng nog niet meewerkt. En nu wordt het interessant! Normaal laten de autoriteiten de tijd zijn werk doen. Iemand een, twee, drie maanden langer vasthouden zolang zij het narratief controleren; daar liggen ze niet wakker van. De publieke aandacht luwt vanzelf en als de meloen van de stam valt is het vroeg genoeg.

 

Gaat dat dit keer werken?

Peng is bekend in binnen- én buitenland. Bekende tennissers uit het verleden, zoals Martina Navratilova en Chris Evert, hebben aandacht voor Peng's verdwijning gevraagd. Hedendaagse sterren zoals Naomi Osaka, Serena Willams en Novak Djokovic deden hetzelfde. En de WTA deed ook iets onverwachts: de tennisbond dreigt zijn activiteiten in China te staken als er geen plausibele verklaring komt voor Peng's zwijgen. Normaal gooien sportbonden olie op de golven in plaats van op het vuur, uit angst lucratieve Chinese contracten te verliezen. "Wij zijn bereid onze activiteiten terug te trekken en alle consequenties daarvan te aanvaarden", verklaarde Simon, "want dit is een grotere zaak dan alleen business."

Dit keer staan China's autoriteiten zelf onder tijdsdruk. Over elf weken beginnen de Olympische Winterspelen in Beijing. Er is China veel aan gelegen daar een perfect plaatje te presenteren. Naarmate steeds meer sportbekendheden en zelfs sportbonden zich over de zaak Peng uitspreken (ook NOC*NSF vrijdag) komt dat doel in gevaar. Zhang is zijn politieke leven loyaal geweest aan Xi, maar hoe loyaal is Xi aan Zhang als andere belangen in het geding komen?

 

UPDATE - In het weekeinde zijn er een aantal tekenen van leven verspreid, die aan moeten tonen dat Peng in orde is. Er verschenen foto's van haar in een huiselijke omgeving, maar daaruit was niet af te leiden wanneer ze zijn gemaakt. Ook werd er door haar voormalige tenniscoach een video verspreid van een gemeenschappelijk etentje. Bovendien verscheen Peng zondag op een tennistoernooi in Beijing, waar zij handtekeningen uitdeelde.

Daarnaast had zij die dag een videogesprek met IOC-baas Thomas Bach. Volgens het verslag heeft Peng in dat gesprek aangegeven dat zij in orde is, zich vrij kan bewegen en met rust gelaten wil worden. Dat kwam het IOC op kritiek te staan; de olympische organisatie wordt verweten dat zij zich voor het karretje van de Chinese autoriteiten laten spannen.

Met het beeldmateriaal en het gesprek hopen de autoriteiten een einde te maken aan de speculaties over Peng in het buitenland. Peng lijkt daar in zekere mate aan mee te werken. Veel vragen zijn echter nog steeds onbeantwoord, zoals wat er waar is van Pengs beschuldingen aan het adres van Zhang. Maar het lijkt op dit moment niet waarschijnlijk dat daarover volledige openheid van zaken wordt gegeven.

 

UPDATE II - Op zondag 19 december zijn nieuwe beelden van Peng verspreid. Een Chinees medium verspreidde foto's en een video waarop zij te zien is in het gezelschap van drie andere sporters bij een langlauf-evenement in Shanghai.

Interessanter, zij het heel kort, is een video waarop Peng sprekend wordt opgevoerd. In de opname, verspreid door een Chineestalige krant in Singapore, Lianhe Zaobao, zegt ze dat ze zich vrij kan bewegen en niet (door autoriteiten) wordt gehinderd. Ook beweert ze dat ze nooit iemand van seksueel misbruik heeft beschuldigd: "Ten eerste wil ik een belangrijk punt benadrukken: ik heb nooit gezegd of geschreven dat ik iemand beschuldig van seksueel misbruik van mij. Ik wil dit punt heel duidelijk benadrukken.” Ze verduidelijkt echter niet of het bericht dat op 2 november op haar Weibe-account is verschenen dan onjuist was of niet door haar geschreven.

 

Nu je hier toch bent: op mijn blog vind je de achtergronden bij het nieuws en ontwikkelingen in China. Lezen is gratis. Maar je kunt mij wel helpen mijn werk te blijven doen door vrijwillig een donatie te doen via PayPal. Voor de mensen die dat al deden: bedankt!

vrijdag 19 november 2021